Jeść

w opracowaniu

nr hasła: 3899

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
jeści
jeść

Bezokolicznik, strona bierna

liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
--być jedzieno
być jedziono
-
liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
----
liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
-jedzony być
-być jedzony

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.jesz
3.je
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.jemy
2.jecie
3.jedzą

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba forma
1.będę jeść
jeść będę
2.będziesz jeść
jeść będziesz
3.będzie jeść
jeść będzie
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.będziem jeść
2.budete jeści
budete jeść
będziecie jeść
jeść będziecie
3.będą jeść
jeść będą

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.jadł jeśm
jeśm jadł
--
2.-ś jadł
jadłeś
--
3.jadł
jest jadł
jadła
jadło
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-smy jedli
jedlismy
--
2.-ście jedli
--
3.jedli
jedli są
są jedli
jadły
jedły

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas zaprzeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.był jadł
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.byli jedli
--

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.będzie jedzion
będzie jedzon
-będzie jedziono
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.jedz
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.jedzmy
2.jedzcie
3.-

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-bych jadł
--
2.-by jadł
--
3.-by jadł
by był jadł
by jadł
jadłby
by jadła
jadłaliby
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-bychom jedli
--
2.-byście jedli
--
3.-by jedli
bychą jedli
--

FORMY NIEOSOBOWE

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz--jedzącego
celownik---
biernikjedzącego
jedzący
--
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikjadł
jadłby
-jadło
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-jadły
jedły
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-jadła
-
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikjedli
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownikjedzon
jedzion
-jedziono
jedzieno
-
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik----
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik-jedzony
-jedzony
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik----
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik----
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik----
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu teraźniejszego

forma
jedząc

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu przeszłego I

forma
jadszy

COMPOSITUM

Semantyka

Definicje
1. (o ludziach i zwierzętach) 'posilać się, przyjmować pokarm, spożywać posiłek' - 'edere, vesci'
  • lescz bødø vbodzy (edent pauperes) y siczi bødø ca 1400 Fl - 21, 28
  • Wzpomonø y *nawrocze se ku Gospodnu wszitcy craiowe zeme... yedli sø y pochwalaly sø wszitczy tluscy zemsczy (manducaverunt et adoraverunt omnes pingues terrae), w obesrzenu iego padnø wszitczi, gisz se spuszczaiø w zemø ca 1400 Fl - 21, 31
  • Pisznego oka a nesytego sercza s stim iesm ne yadl (cum hoc non edebam) ca 1400 Fl - 100, 7
  • Vsylowana røkv twoyw, ysze bødzesz gescz (quia manducabis), blogoslawoni *bodzesz y dobrze tobe bødze ca 1400 Fl - 127, 2
  • Wkraway *czosto a malo, a gedz, bylecz szø gedno chczalo ca 1415 Słota - 206v
  • Cum sublevasset ergo oculos Ihesus, et vidisset, quia multitudo maxima venit ad eum. Dicit ad Philippum: Vnde ememus panes, ut manducent gedly hi (Io 6, 5)? XV in. R XXIV (1.8) - 72
  • Powiedzala Gewa…: De omni ligno concessum est nobis comedere dopusczono nam z kolzdeho drzewa gesczi (por. Gen 3, 2), gedno z tego nie dopusczono XV p. pr. ŚlPolW (5.1)
  • Odpowiedzal Ssatan: Nie wierzczez temv. Vecz Bog, gdi budete gesczi, gedzcze smele, a gedno budete gescz, budete iako bogowie wiedzucz sle y dobre (por. Gen 3, 5) XV p. pr. ŚlPolW (5.1)
  • Odpowiedzal Ssatan: Nie wierzczez temv. Vecz Bog, gdi budete gesczi, gedzcze smele, a gedno budete gescz, budete iako bogowie wiedzucz sle y dobre (por. Gen 3, 5) XV p. pr. ŚlPolW (5.1)
  • Gdisz bili gedli (sc. trzy męże), rzekly k nyemu: Gdze gest Sara twoya zona? 1455 BZ (1) - Gen 18, 9
  • Wszøwszy gego (sc. baranka) krew y pomazeczye na oba podwoya a na zwyrzchnich prodzech domowich, w gichsze to gi bødzy<e>czye geszcz (domorum, in quibus comedent illum) 1455 BZ (1) - Ex 12, 7
  • Wyelmy wyøcey bi bil iadl lyvd (quanto magis si comedisset populus), lupyøcz swich nyeprzyiacyol, gesz nalyasl. Azalybi syø nye stala bila wyøczsza rana nad Fylystyni? 1455 BZ (1) - I Reg 14, 30
  • Rzecze Saul: Roziczcye syø po lyvdzech rzeczcyesz gym, acz przywyodø ku mnye kaszdi wolu a skopu, a zabycye na tey skale, a gescz bødzecye, a nye zgrzeszicye przecyw Panu, gedzøc se krwyø (et vescimini, et non peccabitis Domino comedentes cum sanguine) 1455 BZ (1) - I Reg 14, 34
  • Poszly nynye a zgromadz zbor ku mnye wszego israhelskego lyvda na Gorø Karmelskø... a prorokow lugowich, gysz gedzø v stola Gezabel, cztirzissta (qui comedunt de mensa Iezabel) 1455 BZ (1) - III Reg 18, 19
  • Wydzanem ot was, iakobich iadl y pyl s wamy (videbar quidem vobiscum manducare et bibere), ale ia pokarmu nyewydomego y pycya, gen od lyvdzy nye moze wydzan bicz, poziwam 1455 BZ (1) - Tob 12, 19
  • Christus convescens yadszy simul cum eis (sc. cum apostolis) precepit eis ab Ierosolimis ne discederent (Act 1, 4) XV p. post. GlKazB IV (6.1) - 125
  • Nye bycz pyschnym, nyepygyanego, nyevyele yedzączego (non esse superbum, non vinolentum, non multum edacem) XV ex. SKJ I (2.1)
  • Poznaly ta nyerozvmna svyerząta svego stvorzyczyelya..., poznawschy svyątoscz oplczyenya bozego, daley nye yedly (nec ultra comederunt) XVI in. Rozm - 65
2. z dopełnieniem w postaci rzeczownika oznaczającego rodzaj pożywienia 'przyjmować coś jako pokarm, spożywać coś'
  • Gdi se bliszø ku mne zawadcze, bichø iedli møso moie (dum appropiant super me nocentes ut edant carnes meas), gisz møøczø me, neprziaczele mogi, czi se roznemogli sø y spadli sø ca 1400 Fl - 26, 3
  • Bowem czlowek pocoia mego, w iegosz iesm pwal, iensze iadl chleby moie, vweliczil na mø zdradø (et enim homo pacis meae, in quo speravi, qui edebat panes meos, magnificavit super me supplantationem) ca 1400 Fl - 40, 10
  • Aza iescz bødø møso bicow albo krew kozlowø picz bødø (numquid manducabo carnes taurorum aut sanguinem hircorum potabo)? ca 1400 Fl - 49, 14
  • Bo popyol iaco chleb iadl iesm a pyczye moie se placzem smeszal iesm (quia cinerem tamquam panem manducabam, et potum meum cum fletu miscebam) ca 1400 Fl - 101, 10
  • Otczsowe naszy w Egipcye nye rozvmyely dzywom twogym... y vczynyly czyelø w Orebv, y modlyly sø sie rytym balwanom, y przemyenyly *seø slawø swoyø w podobenstwo czeløcza gedzøczego syeno (mutaverunt gloriam suam in similitudinem vituli comedentis foenum) ca 1400 Fl - 105, 21
  • Wstancze, gdy sedecz bødzecze gysz gecze chleb boleszczy (surgite postquam sederitis, qui manducatis panem doloris) ca 1400 Fl - 126, 3
  • Fftorecz przyrodzene gesth tho vøszeve, ysze gdis szø on che (leg. chce) odmlodzycz, tedycz vøcz on ge gorske korzene a potem vøcz on flesze f durø czasznø, a tako vøcz on thamo szebe (leg. z siebie) starø skorø szeme ca 1409 Gn - 172v
  • A takes my sdruczmy szebe (leg. z siebie) starø skorø, tocz gest stare grzechy, a geczmy tesze gorske korzene, tocz gest isbichom na them to svecze nektorø møkø prze milego Krysta cirpely na naszem czele ca 1409 Gn - 172v
  • Rzekl k szenye (sc. wąż): Czemu wam Bog zapowyedzal, abiszczye nye gedly wszego owoczu rayskyego? Gemusz to szona otpowyedzala: Owoce z drzewa, gisto gest w rayu, gemi, ale owoca z drzewa, gez to gest pozrzod raya, przykazal nam Bog, abichom nye gedli 1455 BZ (1) - Gen 3, 1
  • Rzekl k szenye (sc. wąż): Czemu wam Bog zapowyedzal, abiszczye nye gedly wszego owoczu rayskyego? Gemusz to szona otpowyedzala: Owoce z drzewa, gisto gest w rayu, gemi (de fructu lignorum, quae sunt in paradiso, vescimur), ale owoca z drzewa, gez to gest pozrzod raya, przykazal nam Bog, abichom nye gedli 1455 BZ (1) - Gen 3, 2
  • Rzekl k szenye (sc. wąż): Czemu wam Bog zapowyedzal, abiszczye nye gedly wszego owoczu rayskyego (cur praecepit vobis Deus ut non comederetis de omni ligno paradisi)? Gemusz to szona otpowyedzala: Owoce z drzewa, gisto gest w rayu, gemi, ale owoca z drzewa, gez to gest pozrzod raya, przykazal nam Bog, abichom nye gedli (de fructu vero ligni quod est in medio paradisi, praecepit nobis Deus ne comederemus) 1455 BZ (1) - Gen 3, 3
  • Adamowy rzecze (sc. Bog): Przeto iszesz swey szoni posluchal glosu a yadlesz owocz z drzewa, gez toczyezm bil przikazal, abi gego nye yadl, przekløta szemya w twem vczynyenyu (quia audisti vocem uxoris tuae, et comedisti de ligno, ex quo praeceperam tibi ne comederes, maledicta terra in opere tuo) 1455 BZ (1) - Gen 3, 17
  • Adamowy rzecze (sc. Bog): Przeto iszesz swey szoni posluchal glosu a yadlesz owocz z drzewa, gez toczyezm bil przikazal, abi gego nye yadl, przekløta szemya w twem vczynyenyu (quia audisti vocem uxoris tuae, et comedisti de ligno, ex quo praeceperam tibi ne comederes, maledicta terra in opere tuo) 1455 BZ (1) - Gen 3, 17
  • Nyczy namnyeyszey any wstøgy nogawyczney nye wezmø ze wszego twego plemyenya, abi nye rzekl: Yaczyesm vbogaczyl Abrama, kromya tich, czsosz sø mlodszy gedli (exceptis his, quae comederunt iuvenes) 1455 BZ (1) - Gen 14, 24
  • Bodø (pro bødø) geszcz myøsso tey noczi pyeczyone w ognyv y przasny chleb s kwasznø rzerzuchøø (et edent carnes nocte illa assas igni, et azymos panes cum lactucis agrestibus) 1455 BZ (1) - Ex 12, 8
  • Szedm dny przasny chleb bødzeczye geszcz, na pyrwi dzen kwaszoni chleb nye bødze gedzon w waszich domyech, bo [kto] ktokolybi yadl kwaszony chleb, dusza gego zgynye z Yzrahela (septem diebus azyma comedetis: in die primo non erit fermentum in domibus vestris: quicumque comederit fermentatum, peribit anima illa de Israel) 1455 BZ (1) - Ex 12, 15
  • Szedm dny przasny chleb bødzeczye geszcz, na pyrwi dzen kwaszoni chleb nye bødze gedzon w waszich domyech, bo [kto] ktokolybi yadl kwaszony chleb, dusza gego zgynye z Yzrahela (septem diebus azyma comedetis: in die primo non erit fermentum in domibus vestris: quicumque comederit fermentatum, peribit anima illa de Israel) 1455 BZ (1) - Ex 12, 15
  • W gednem domu bødze gedzyon (sc. baranek paschalny) any winyeszeczye myøsa gego na dwor any koszczy gego *zlamyeczy<e> (in una domo comedetur, nec efferetis de carnibus eius foras, nec os illius confringetis) 1455 BZ (1) - Ex 12, 46
  • Szedm dny geszcz bødzesz przesznycze, a w osmi dzen bødøø godi bosze (septem diebus vesceris azymis: et in die septimo erit solemnitas Domini) 1455 BZ (1) - Ex 13, 6
  • Rzekly søø k nyma (sc. Mojżeszowi i Aaronowi) synowye Izrahelszczy: Bichom bily zmarly prz<e>s røkøø boszøø w szemy egipskyey, gdisz szedzelysmy na<d> garnczy myøsa a gedlismi chlyeb w szytoszczy (quando sedebamus super ollas carnium, et comedebamus panem in saturitate) 1455 BZ (1) - Ex 16, 3
  • Przeto offyerowal Getro przyyaczyel Moyszeszow offyery Panu y przyszly søø Moyszesz a Aaron..., abi gedly chleb s nym przed Panem (ut comederent panem cum eo coram Deo) 1455 BZ (1) - Ex 18, 12
  • Aczbi wol zabodl møsza albo szonø a vmarlbi, kamyenym obrzuczon bødzye a myøso gego nye bødze gedzyono (et non comedentur carnes eius) 1455 BZ (1) - Ex 21, 28
  • Ktoresz to myøsso (sc. obiety) tego dnya ma bicz gedzyeno, a nye ostawyczye nyczs asz do yutra (cuius carnes eadem comedentur die, nec remanebit ex eis quidquam usque mane) 1455 BZ (1) - Lev 7, 15
  • Myøso, ktoreszbi syø dodklo czyego nyeczystego, nye ma bicz gedzyono, alye seszzono ma bicz ogynyem (caro, quae aliquid tetigerit immundum, non comedetur, sed comburetur igni) 1455 BZ (1) - Lev 7, 19
  • Dussa pokalana, ktorasz bi yadla myøsso obyaty pokoyney, gesz to gest offyerowana Panu, zgynye s ludu swego (anima polluta quae ederit de carnibus hostiae pacificorum, quae oblata est Domino, peribit de populis suis) 1455 BZ (1) - Lev 7, 20
  • Dussa pokalana..., ktorabi syø dotkla nyeczystoti czlowyeczey albo bidlyøczya albo wszelykyey rzeczy, gesz pokalyacz mosze, a yadlalybi takye myøsso, zgynye z lyudu swego (quae tetigerit immunditiam hominis, vel iumenti, sive omnis rei quae polluere potest, et comederit de huiuscemodi carnibus, interibit de populis suis) 1455 BZ (1) - Lev 7, 21
  • Ktos po dwv dnyv iadlbi yø (sc. obiatę pokojną), viopczowan bødze... y ponyesze grzech swoy, bo swyøcz bozyø pokalal iest (si quis post biduum comederit ex ea, profanus erit... portabitque iniquitatem suam, quia sanctum Domini polluit) 1455 BZ (1) - Lev 19, 7
  • Ktos bi yadl nyewyadomye swyøczone, przida pyøtø czøscz s tim, czosz iest iadl, y da kaplanovi w swyøcz (qui comederit de sanctificatis per ignorantiam, addet quintam partem cum eo quod comedit, et dabit sacerdoti in sanctuarium) 1455 BZ (1) - Lev 22, 14
  • Ktos bi yadl nyewyadomye swyøczone, przida pyøtø czøscz s tim, czosz iest iadl, y da kaplanovi w swyøcz (qui comederit de sanctificatis per ignorantiam, addet quintam partem cum eo quod comedit, et dabit sacerdoti in sanctuarium) 1455 BZ (1) - Lev 22, 14
  • Paklibiscze rzekli: Czso bødzem gescz lata sodmego ,nye szelibichom any sbyerali vzitkow nasich (quid comedemus anno septimo, si non severimus, neque collegerimus fruges nostras)?, dam pozegnanye me wam lyata szosztego vcinyøcz vzitky trzy lata 1455 BZ (1) - Lev 25, 20
  • Chlebascze nye gedli (panem non comedistis), vina y ginego piczascze nye pili, abyscze wyedzeli, ze on gest Pan Bog was 1455 BZ (1) - Deut 29, 6
  • Tedi geden z lyvdzi rzecze: Wyelykym zaprzisyøszenym zaprzisyøgl lyvd ocyecz twoy, rzekøcz: Przeklyøti møsz gensze chleb bødze gescz dzisya (maledictus vir qui comederit panem hodie) 1455 BZ (1) - I Reg 14, 28
  • W tø dobø Saul padnye, rospostarw syø na zemy, bo syø bil vrzasl slow Samuelowich a syli nye myal, bo bil nye iadl chleba czalego tego dnya (quia non comederat panem tota die illa) 1455 BZ (1) - I Reg 28, 20
  • Geden prorok stari bil w Betel... y gechal za møszem boszim y nalyazl gy... rzecze k nyemu: Podz se mnø do domv, abi iadl chleb (ut comedas panem). On rzekl: Nye mogø syø wrocycz any s tobø gydz, any bødø gescz chleba (nec comedam panem), any bødø pycz wodi w tem myescye 1455 BZ (1) - III Reg 13, 16
  • Tedi wszedszi k nyemv Gezabel szona gego y rzecze k nyemu: Cso gest tego z nyegosz syø zasmøcyla dusza twa a przecz nye gesz chleba (quare non comedis panem)? 1455 BZ (1) - III Reg 21, 5
  • Otpowye Azarias kaplan...: Gdi poczøti oferowani bicz pyrwe vrodi domv (leg. do domu) bozego, tysmi gedly az do sytoscy (comedimus, et saturati sumus) 1455 BZ (1) - II Par 31, 10
  • <To mowi P>an wszech zastøpow: Owa tocz ia posz<l>ø my<e>dzi ge myecz a gl<od>, a m<or>, a poloszø ge iako zle fygy, gesz gedzoni nye *mogo bicz (quae comedi non possunt), przeto isze sø zle 1455 BZ (1) - Jer 29, 17
  • Diuersa tibi fercula sunt valitura, in eadem mensa non sunt varia capienda nye may<ą> bycz gedzony XV p. post. PF III (2) - 290
  • Ządal tamo (sc. stracony syn) napelnycz svoy brzuch mlota, ktore svynye yadly (cupiebat implere ventrem suum de siliquis quas porci manducabant Luc 15, 16) XVI in. Rozm - 386
3. z dopełnieniem w postaci wyrażenia przyimkowego typu z czegoś 'czerpać pokarm z określonego źródła'
  • Gedzcze albo uszywaycze ss tego wszistczy (manducate ex hoc omnes) 1424 Msza III - s. 56
  • Gemusz to (sc. Adamowi) Pan rzekl: Y kto vkazal tobye, zesz nag, gedno iszesz yadl s owocza tego drzewa, ges toczyezm zapowyedzal gego nye geszcz (quis enim indicavit tibi quod nudus esses, nisi quod ex ligno de quo praeceperam tibi ne comederes, comedisti)? 1455 BZ (1) - Gen 3, 11
  • Bilalibi dzewka kaplanowa komvszkole sz lvdv oddana, s tego, czosz iest poswyøczono, y spirwich vrod gescz nye bødze (si filia sacerdotis cuilibet ex populo nupta fuerit, de his quae sanctificata sunt, et de primitiis non vescetur) 1455 BZ (1) - Lev 22, 12
  • Dvanasczye apostolow yadlo s tey myszy z Yesucristem, alye ktorzy tamo byly, nye yedly (duodecim in eodem catino cum Domino edebant, et alii non) XVI in. Rozm - 548
4. przenośnie 'dokuczać, męczyć, niszczyć' - 'conficere, mordere, excruciare'
  • Miloscz domu twego iadla me (quoniam zelus domus tuae comedit me) y przecori *przegaraiøczich cze spadli sø na mø ca 1400 Fl - 68, 12
5. w niedokładnym przekładzie łac. in panibus 'na chlebach'
Połączenia wyrazowe
chcieć się jeść (komuś)
1. 'odczuwać głód, być głodnym'jeść swój chleb
2. 'być na własnym utrzymaniu, żyć na swoim gospodarstwie'zakład jedzący
3. 'zastaw na zwierzęciu'
  • Kyedyby goscz gosczyowy zaklad w wysznanem dludze zastawyl, bandcz gedzaczy albo nyegedzaczy, <słowie> koyn (sit pignus edens, ut equi) albo szvknya... czo mayą s thym zakladem czynycz? ca 1480 OrtOssol - 69rb

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp III 191a
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 3899, blsp.ijppan.pl, [dostęp: 22-12-2025 r.]
oprac. MK
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny