Jąć

w opracowaniu

nr hasła: 1097

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
jąć
jęci

Bezokolicznik, strona bierna

liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
być jęt
być niejęt
jęt być
--
liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
---
liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
---

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.-
3.imie
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.imiemy
2.imiecie
3.imą

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
1.-m jął
-śm jął
jąłem
---
2.jął jeś
jąłeś
---
3.jest jął
jął
jęła
jęło
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
1.----
2.----
3.----
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
1.-esmy jęli
-smy jęli
jęlismy
---
2.-ście jęli
jęliście
---
3.jęli
jęli są
są jęli
--jęły

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas zaprzeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.był jął
jest był jął
jestci jął był
jął by
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.są byli jęli
--

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.jest jęt
jęt jest
jest jęta
jęto jest
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.są jęci
--

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.jęt będzie
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.był jęt
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-jęcie były
-
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.byli jęci
--

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.im
3.im
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.imcie
3.-

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona bierna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.ać będzie jęt
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by jął
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-bychmy jęli
-bysmy jęli
--
2.byście jęli
--
3.-by jęli
jęliby byli
--

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona bierna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by był jęt
-by jęt
byłby jęt
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

FORMY NIEOSOBOWE

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
mianownikjął
-jęło
-
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
mianownik----
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
mianownik---jęły
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
mianownik-jęła
--
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
mianownik----
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
mianownikjęli
---
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu teraźniejszego I

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
---
liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
---
liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
---
liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
---
liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
sąc jęci
--

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikjęt
niejęt
-jęto
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikjęty
jęta
-
dopełniaczjętego
jętej
-
celownik---
biernikjętego
--
narzędnik---
miejscownik---
wołaczjęty
--
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-jęcie
-
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikjęci
jęte
--
dopełniaczjętych
--
celownikjętym
jętem
--
biernikjęte
jęte
-
narzędnik---
miejscownikjętych
--
wołacz---

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu przeszłego I

forma
jąw
jąwszy

COMPOSITUM

Semantyka

Definicje
1. 'wziąć, chwycić, trzymać (zasadniczo rękoma)' - 'capere, apprehendere, tenere'
  • Egressus autem seruus ille invenit unum de conseruis suis, qui debebat ei centum denarios et tenens suffocabat eum, dicens: Redde quod debes yøw gy, møczil yesz<t> gy szadwszil yest gi rzøkøcz: Wroczi albo zaplaczi, czszo masz zaplaczicz (Mat 18, 28) ca 1420 R XXIV (1.9) - 82
  • Mancipastis yølyscze ca 1428 PF I (5.4) - 493
  • Gym id est tene ca 1470 Park - 4r
  • <Jenże>, przethim niszly czyrpy<ał>, ial by (‘był’), <chleb w święte i też> wyelibne (pro wyelebne) <ręce swoje> (quipridie quam pateretur, accepit panem in sanctas ac venerabiles manus suas) XV p. pr. Msza IX - s. 259
  • Bo by byly k nyemv tako przystąpyly (sc. słudzy żydowscy ku Jesukrystowi), nye yąlyby go byly rąkamy kv vbyczyv, ale serczem ossyągly kv vyecznemv odzyerzenyv XVI in. Rozm - 649
2. o ludziach (i obiektach, które ich symbolizują) 'wziąć w pęta, więzy, areszt, pojmać w niewolę' - 'capere, comprehendere, detinere (in custodia), vincire'
  • Wlost vmouil Swenthoslauem rok, an gi na tem rocze ianl 1387 Pozn - nr 29
  • Tego na Sbroslawa szalugø, gdzesz mi mego czloueka gøl, a gøwszi gy wøszal 1394 TPaw III - nr 3470
  • Yaco swatczø, esze Nossewin,... y Mikolay przyiechawszy na Krzeslawa dzedzinø ... y dali mu pøcz ran y bratha za gwaltem y silø k temu gy yali 1398 HubeSąd - 265
  • Wstøpil ies na wisocoscz, iøl ies iøczstwo, wzøl ies dari na ludzoch (ascendisti in altum, cepisti captivitatem, accepisti dona in hominibus) ca 1400 Fl - 67, 19
  • Y dal (sc. Gospodzin) ye w myloserdza przed oblyczym wszech, gysz sø ye yøly (et dedit eos in misericordias, in conspectu omnium qui ceperant eos) ca 1400 Fl - 105, 44
  • Iaco Marczin ne chowal chonson (leg. chąsę)... na me any s gego domu iala any Iaszka yonla, any tego vszitka ma 1401 Kościan - nr 173
  • Czso ranil Micolay Michala, to ranil, ysz prziyal na iego dzedzinø y poranil yego lud a na pravo se yøcz ne dal 1406 Pyzdr - nr 275
  • Tedy vøcz biskvpoue the to gysthe szeme szø szø oni byly sgachaly a svøtego Barthlomega *szo ony byly gøly ca 1409 Gn - 172v
  • F ten tho czasz svøthy Gan gestcy on bil møkø cirpal, a tho gdiszcy gest gy byl f Rzyme ten tho czeszarsz Domicianus gøl y gestcy gy on bil f gorøczem olegu f panvy varzycz kasal, tegodla yszecz gest on varø krescyganskø przepouedal byl ca 1409 Gn - 178v
  • Tedy vøcz ten tho czeszarsz, choscy mu gest bilo tho ymø Domicianus dzano, vslyszafszy on onem (sc. św. Janie) thø to mouø y gestcy gy on gøl byl y kaszalcy gest on gorøczego olegu f kacz bil nalacz, y gestcy gy on byl svøsafszy v on gorøcy oleg frzucil ca 1409 Gn - 180r
  • Iacosmi bili possly ot Wlotka do Paszka pytacz, aczby Wlotka yøl, a on wysznal, ysz gy yøl w yøczstow (pro yøczstwo) 1413 Pozn - nr 694
  • Iako przi tem bily, yz Iacub... ne vczekal zayøczski s tego pobicza za Odrø nepoczeszlywe, ale yøth poczesliwe yako na dobrego przislusza 1414 Kościan - nr 516
  • Iako ludze ss Koszkowa... szly y ranily xandza biskupy lud y daly gim cztyrzy rany gwaltem, y przi tem gwalcz<e> yolismy na xanszey dzedzine 1419 Kościan - nr 742
  • Iaco tego pacholka, czoszm gy yąl o wczącze Maczeyewi raky, ot *thegøm szacunku ne wząl, anym *gø mą wolą puszczil, ale my vczekl przesz mey woley 1420 Pozn - nr 1067
  • Ihesus Xpistus, Bog Czlowek, mandroscz Oczcza swego, po czwarthkowey veczeri czassu iutrzennego..., gdi są modlil w ogrodze Oczcu Bogu swemu, stradzon, yanth i wydan iest ludu zydowskemu ca 1420 R XXV (2.8.2)
  • Detinuisti vlg. yalless 1421 ArchCastrCrac - I 579
  • Iacom ya Czadra nye gøl na drodze 1421 ZapWarsz - nr 8
  • Yakosmy bili przi tem, gdi Marczin s Pyotrem vczinili gwalt w Starczinowye y rani dali, y przi tem gwalcze sø yøczy 1428 Pyzdr - nr 871
  • Laczko, Kosth, falsarii peccuniarum... iam detenti al. yanczi 1438 AGZ XII - 34
  • Nicolaus kmeto… expurgauit se, secundum quod fuit delatus pro mala pecunia, quia eandem forisaret, et detentus fuit et intruncatus pro eadem pecunia. Ipse iuramento cum sex testibus se expurgauit, iurando sic: …quia scimus et testamur, ize Miczek ne winosl slich pyenądzy s ladunu swego o ctor[z]es bil gyąd, alle ye wsąl za swą cupyą 1440 StPPP II (2) - nr 2870
  • Mymo tho gdze zak swanczoni albo kaplan bilbi zabith, wranyon, vfaczon, yanth albo w yanthswye dzirzan, tham... cirekvi... oth prawa sza zapowyedzany 1449 Sul (1.1) - 4
  • Gen nye bandzeli bycz mocz vfaczon albo yanth (qui si comprehendi non poterit), thedi przebiwacze tego myascza przysząngą, iako wynowaczcza yąncz nye mogli (quod malefactorem deprehendere non potuerunt) 1449 Sul (1.1) - 4
  • Gysz rok gdi mynye... acz przerzeczony sbyek ve dnye alybo w noczy skodzy zyemyenynom, ktore vczyny, przetho nye ma bycz mnyman przeseczczyvi any na szmyercz osządzoni, alye yąthego mayą go nam dacz (ipsum captum... nobis... dare tenebuntur) 1449 Sul (1.1) - 60
  • Gdy przes kogole yąth bąndze (si... captus fuerit, sc. zbieg), na lascze naszey ma bycz, a myedzy gymaczmy gego a przyaczelmy yąthego nygena prze gego yącze ma szą wstrysznacz myrzaczka 1449 Sul (1.1) - 60
  • Gdi... starschi... thego tho gwaltownyka nyeyako gonyancz moglibi yancz (si... possent mancipare), tegdi tako yantego (taliter mancipatum) ku wzyanczyu w nyem pomstha xanzączyu postawicz gy bandąn vinny 1450 Sul (1.2) - 89
  • Gdi starostha gymye kogo (dum capitaneus... incolam... detinuerit), gymyenye yego ma dacz na rankoyemstwo 1450 Sul (1.2) - 111
  • To gdisz vsliszal Abram, ysze gest Loth yøt brat gego (captum videlicet Lot fratrem suum) ze wszym swim nabitkyem, zczedl dospyele swe schowany<c>e... y szczyga ony aze do Dam 1455 BZ (1) - Gen 14, 14
  • Gdysz... vsrzysz w liczbye wyøsznyom (pro wyøsznyow) zonø krasnø <i> gimyesz syø gey milowacz, chczø yø sobye za zonø myecz, wyedzesz (leg. wwiedziesz) yø do domv swego, a ona ogoli sobye kryczyczø (pro krzczyczø)..., a slozøcz rvcho, w nyemze iest yøta (et deponet vestem, in qua capta est), szedzøcz w domv twem[v] bødze plakacz otcza y maczerze swey za geden myesyøøcz, a potem... bødzesz s nyø spacz, bo iest zona twa 1455 BZ (1) - Deut 21, 13
  • Tedi wskazano to Saulowy, ysze Dauid w Ayocye w Ramata bidly. Y poslal Saul kati, abi gy iøly (misit ergo Saul lictores, ut raperent David) 1455 BZ (1) - I Reg 19, 20
  • A takesz dwye szenye Dauidowy iøcye y poiøti bili (siquidem et duae uxores David captivae ductae fuerant): Achinoem gezrahelyczska a Abygayl, zona Nabalowa carmelskego 1455 BZ (1) - I Reg 30, 5
  • Bo lepyey gest, abichom zywy søcz iøcy, chwalyly Boga (ut captivi benedicamus dominum viventes), nyszly zmarszi 1455 BZ (1) - Judith 7, 16
  • Vczin Panye, abi picha gego wlostnim myeczem gego... bila scyøta, acz bødze iøt sydlem swich oczv (capiatur laqueo oculorum suorum), na myø wzglyødnøw, a vderzisz gy laskø warg mich 1455 BZ (1) - Judith 9, 13
  • Gestly tego nye bødzecye sliszecz, w skricyv plakacz bødze dusza ma a od oblycza pichi, placzøcz plakacz bødze a wiwyedze oko me lzø, bo iøto gest stado *bøsze (deducet oculus meus lacrimam, quia captus est grex Domini) 1455 BZ (1) - Jer 13, 17
  • Aczby yąth (sc. zbieg), nygedney smyerczy za to nye ma czyrpiecz, ale yąty ma bycz nam... postawion (ipsum captum... nobis... dare tenebuntur) 1456-1470 Dział - 295r
  • A gdyby byl yąt (si... captus fuerit)... a nam wydan, tedy ten ma bycz na naszey lascze, telko przyaczele tako yatego temv, czso gymye a nam vyda, nygedney lsczywosczy nye mayą czynycz (inter capientes eum et amicos capti nulla propter eius captivitatem debet suboriri indignatio) 1456-1470 Dział - 295r
  • Captiua iata v nevolia 1461-1467 Serm - 99v
  • Vulpes, casse retenta, gl. capta yąta, gemit: Cur nocui? Nocet ecce mihi nocuisse nocivo 1466 R XXII (1.1) - 15
  • Armaque cum teneam plura, capi, yąth bycz, nequeam 1466 R XXII (1.1) - 20
  • Maria, panno szlachetna...! S meky cyeszkey dusze yathe tysz mocznye wybavyla XV ex. R XIX (8)
  • Ego istum hominem detinui al. iąlem 1500 AGZ XVI - 305
  • Ny<e>kthorzy ludzye szą beszprawny, tho gesth, ysz nye mayą myeru..., a sznadz oszadzeny szą, ysz mosze czudzy yączy y gymaczy gych ca 1500 OrtMac - 10r
  • O yaczczoch o szmyerthne rany *yathyk za goracza ca 1500 OrtMac - 38r
  • Bo rzekly nyeprzyaczele mogy mnye y gysz strzegly dusze moyey, radę vczynyly w yedno, rzekøcz: Bog zostal yego, przeszlyaduycze y gymcze gy, bo nye yest kto by gy odyøl (persequimini et comprehendite eum, quia non est qui eripiat) ca 1500 Puł - 70, 12
  • Detentus abgehalten yąthy ca 1500 WokLub - 39r
  • Gospodze moya, czyebye proscha, yzesz nalyezyenye zagynaczych, odkupyenye yanthych XVI in. Naw - 28v
  • O zboyczach, ktorzy *szye byly yąly (de latronibus quos inciderunt) Iozepha y z Marya y z dzyeczyączyem XVI in. Rozm - 85
  • Iudas..., yen byl kvszaszaczyen (pro kszaszaczyem) nad zboyczamy, yegosch byl Herod nyegdy yąl (filius Ezechiae... ab Herode... capti) XVI in. Rozm - 114
  • Tedy vyelyką (leg. w Wielką) Srodą zebraly szye vschysczy v dom starszego byskupa, yen slynąl Kayphasch, a drudzy byskupovye... y vschytky rądą zydovska I vczynyly rąda: Kakobysmy yąly mylego Iesucrista y vbyly (ut Jesum dolo tenerent et occiderent Mat 26, 4) XVI in. Rozm - 508
  • Nysly szye rozydzyem: ktorego dnya, ktory obyczay chczemy myecz, abychmy y (leg. ji sc. Jesukrysta) yąly? XVI in. Rozm - 509
  • Nyektorzy myedzy ynemy rzekly, yze kyedy y ymyemy (pro y ymyemy, kyedy) przydzye kv svyątv, bo yego ynego dnya mocz nye bądzyem myecz XVI in. Rozm - 509
  • Tez vam povyedam, yze dobrze baczycz maczye, kyedy y ymyeczye, aby vam nye vczyekl (sc. Krystus) XVI in. Rozm - 616
  • A v thym szye vkazvye mocz yego (sc. Jesukrysta), przez ktorą by byl chczyal, moglby byl od nych bycz nyeyeth, kyedysz mogl to vczynycz, yze od nych nyepoznan, a tez kyedy ye mogl yednem slovem na *zyenye porzuczycz XVI in. Rozm - 624
  • Prze to slovo przyvodzy evanyelysta, aby vkazal, yze nye bylo z vmyslu thych slug, alye vyączey z moczy Iesucristovey, yze zvolyenyczy od nych nye byly yączy XVI in. Rozm - 635
  • Nye smyely ych yącz (sc. apostołow)..., a tez ych prze to nye yąly, ysch nykogo ynego nye dbaly..., yedno mylego Iesucrista, przeto yze ym byl Iudasch rzekl: Baczyczye, bysczye ynego pravego nye yąly, alye kogo yą czalvyą, ten czy yest XVI in. Rozm - 656
  • Yeden sluga vyschego byskupa, ktoremusch byl przed tym myly Iesus vcho nyedavno vzdrovyl, dal vyelyky polyczek Iesucristovy, rzekącz: Tako odpovyedasch byskupovy? Yakoby rzekl: Ty spro<ś>ny czlovyecze, zvyazany a yąthy o tako vyelyky grzech, tako szmyesch movycz tako sproszthnye tako z vyelykym byskupem? XVI in. Rozm - 682
  • Pylat począl potem Zydov pytacz rzekącz: Povyedzczye my, czemvsczye przyvyedly tego czlovyeka czo zlego vczynyl? Czemusczye y yąly? XVI in. Rozm - 770
3. o przedmiotach 'zagarnąć, zabrać' - 'capere, tenere'4. 'zgłosić pretensje jako do swojej własności' - 'suum ab aliquo reposcere, aut per iudices vindicare'
  • Yako tho swyadczø, czso iest yøl pan Iandrzey wodø, tho iest wytrzymano mymo trzy lata nisz iest prawem [v]gabano 1417 Pyzdr - nr 507
5. 'pojąć, zrozumieć' - 'comprehendere, intelligere'6. o rybach 'złowić' - 'capere, piscari'
  • Per totam noctem laborantes nichil cepimus niczszmi ne yøly (Luc 5, 5) ca 1420 R XXIV (1.9) - 84
  • Concluserunt piscium multitudinem copiosam yøly szø welikø opwithloszcz ryb (Luc 5, 6) ca 1420 R XXIV (1.9) - 84
  • Przes vszystka nocz robyacz, nyczesmy nye yaly (per totam noctem laborantes nihil cepimus Luc 5, 5), alye w slovye thvoym rosvyna szyecz XV p. post. EwZam - 7v
7. z bezokolicznikiem 'zacząć jakąś czynność' - 'coepisse, incipere'
  • Sercze me yąnlo barzo plakacz ca 1428 PF I (5.3)
  • Vzryawschy to yne dzyeczy rozbyly svoye dzbany y yaly czyrpacz vodą podolky. Alye voda podlvg svego przyrodzenya przeschedschy przez chvsthy y vyczyekla dzyvramy przez chvsty XVI in. Rozm - 123
  • A yako przez czaly dzyen sly, ymą szvkacz *dzyevycza ('dziecięcia'), a nykako nye mogą nalyescz (quaerentes puerum nusquam invenissent) XVI in. Rozm - 144
Formy wyrazu w funkcji innych części mowy
jęta (rzeczownik)
'kobieta wzięta do niewoli, uwięziona'
  • Y stalo sze gest o polnoczy, zabyl Pan wszitko pyrworodzone w szemy egipskyey od pyrworodzonego ffar<a>onowa... asz do pirworodzonego gego yøtey, ktorasz szedzala w czyemnyczy (usque ad primogenitum captivae quae erat in carcere), y wszitko pyrworodzone w dobitczech 1455 BZ (1) - Ex 12, 29
jęty (rzeczownik)
'więzień, jeniec'
  • Szpowadami szø..., yszeszmi... yøthego sz yøczszthwa ne wiq<upili> XIV ex. Spow (1)
  • Alye yąnthym przes Thatari (captivis per Tartaros)... nyyaney chczemi byezzecz dawnoscz<i> 1449 Sul (1.1) - 36
  • Quare Christus per solem designatur?... Quia ei conveniunt condiciones, proprietates solis, quia soli illuminat, calefacit, attrahit et fecundat. Ita similiter Christus... attrahit in resurectione..., quia duxit capturam multam, gøthe gøczszą (pro gøczcze 'jęćce'), secum XV med. GlKazB III (6) - 80
  • Ascendens in altum captivam gete duxit captivitatem getswo (Eph 4, 8) XV med. GlWroc - 36r
  • De cuius plenitudine omnes graciam accepimus, captivus yąthy redempcionem, tristis consolacionem, angelus leticiam XV med. SKJ V (1) - 280
  • Y przikazal krol Asyrski rzekøc: Wyedzcye tam genego kaplana, gesz toscye iøte przywyedly, acz gydze a bidly s nymy, a vczi ge zakonnim vstawam boga zemskego 1455 BZ (1) - IV Reg 17, 27
  • Duch Svyąthy nade mna, przeto yze nye (pro mie) pomazal, przepovyedacz poslal mye vbogyem, vzdravyacz zkruszonego sercza, przepovyedacz yątem odpvsczenye (praedicare captivis remissionem Luc 4, 19) a slyepem wzrok XVI in. Rozm - 251

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp III 130a
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 1097, blsp.ijppan.pl, [dostęp: 07-11-2025 r.]
oprac. MK
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny