Mały

w opracowaniu

nr hasła: 96

Fleksja

przymiotnik
Widok zaawansowany
stopień: równy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik mał
mały
mała
małe
dopełniacz małego
małej
małego
celownik małemu
małej
-
biernik małego
mały
małą
małe
mało
narzędnik małem
małym
małą
-
miejscownik małem
małe
małej
małem
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik --małe
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik --mału
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik mali
małe
małe
mała
małe
dopełniacz małych
-małych
celownik małym
--
biernik małe
małe
-
narzędnik --małymi
miejscownik małych
małych
-
wołacz ---
stopień: wyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik mniejszy
mniejsza
mniesza
mniejsze
dopełniacz mniejszego
mniejszej
mniejszego
celownik mniejszemu
mniejszej
-
biernik mniejszy
mniejszą
mniejsze
narzędnik -mniejszą
-
miejscownik ---
wołacz mniejszy
--
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz mniejszych
--
celownik mniejszym
--
biernik mniejsze
mniejsze
mniejsza
narzędnik ---
miejscownik -mniejszych
-
wołacz ---
stopień: najwyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik namniejszy
namnieszy
-namniejsze
dopełniacz namniejszego
namniejsze
namniejszej
namniejszego
celownik namniejszemu
--
biernik namniejszy
namnieszego
namnieszy
-namniejsze
narzędnik -namnieszą
-
miejscownik -namniejszej
namniejszy
-
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz namniejszych
--
celownik namniejszym
--
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---

Semantyka

Definicje
por. Sstp
  • Namnyeyschim, parwlis XV med. SKJ V (1) - 262
  • Czssosczye genemu ss namnyeyssich vezinili, mnyesczye vezinili XV med. R XXII (2) - 240
  • Ktory yest vyerny w namnyeyszy rzeczy y wvyąthszem vyeny yest a kto v maley rzeczy zly yest v namnyeyschey yest zly XVI in. Rozm - 390
  • Ktory yest vyerny w namnyeyszy rzeczy y wvyąthszem vyeny yest a kto v maley rzeczy zly yest v namnyeyschey yest zly XVI in. Rozm - 390
  • Nyekthorzi z naszych slyachczyczow gdi nagrodzeech przeczyw nyeprziyaczelyoom bywaya polozzeni othrzvczywszy wszystka sromyeszlywoscz z naamnyesza drvsznoscza naslyadvyancz ny pod czyya chorangwya z naszey woyszki stanowycz sza obykli 1449 Sul (1.1) - 21
  • Mnije zaprawdę za namnijeijsche ijest, ysze mnije sądzijcze ijako nijewernego *szchafarza XV med. SKJ I (1.1) - 53
  • Potem vstawyly przebiwacze ierusalemsci Otoziasza, sina gego namnyeszego (filium eius minimum), krolem w myasto gego 1455 BZ (1) - II Par 22, 1
  • Lazarum, ut intingat externum, namnesschy (extremum Luc 16, 24), digitti sui in aquam, ut refrigeret lingwam meam XV med. GlWroc - 48vb
  • Posly Lazarza aby rozmoczyl namnyeyschy palecz v vodą, aby malo ochlodzyl yazyk moy (Mitte Lazarum, ut intingat externum, extremum digitti sui in aquam, ut refrigeret lingwam meam Luc 16, 24) XVI in. Rozm - 359
  • A thesch ktokoly gednemv namnyeyschemv s thych (uni ex minimis istis Mat 10, 42) da telko czaszą vody zyvey v ymye zvolyenyka mego,... nye straczy zaplathy svoyey XVI in. Rozm - 313
  • Czczyenye o tern, yze myly lesus zakazał, yschbychmy nye myely dzyeczyeczya namnyeyschego rozgnyevacz XVI in. Rozm - 383
  • Nyczy namnyeyszey any wstøgy nogawyczney (a filo subteminis usque ad corrigiam caligae) nye wezmø 1455 BZ (1) - Gen 14, 23
  • Iszecz on namnegsze perzinky ne malcy gest ge on byl ca 1409 Gn - 5v
  • Tedycz vøcz ona namnegsego penøska ne gest go ona byla mala ca 1409 Gn - 175v
  • Et tu, Bethleem, terra luda, nequaquam minima es in principibus luda (Mat 2, 6) nye yesz ty namnyeysche myedzy kszązaty luda XV med. SKJ V (1) - 265
  • Namneszschi minimus 1461-1467 Serm - 315v
  • Svøty Lucasz... movy..., isze gaceszm namnegszy poszel oth milego Xpa ca 1409 Gn - 1r
  • Abi w rzeczach dzedzynnych alybo w przithczach w thako wyelgych szandza dla rzeczoney placzey przyszath daley czthirzech groszy nye szmyal viczagacz any wszacz, a we mnyeyszych rzeczach thilko a nye wyaczey, geno dwa grosza wyczagnyenya mocz ymyey 1449 Sul (1.1) - 32
  • Ale przilyczaiocz naszim grzechom, ta ista zamocenya przimvymi za mnyeysza biczowanya Boza, iako slugy gego (sed reputantes peccatis nostris haec ipsa supplicia minora esse, flagella domini), ktore karze 1455 BZ (1) - Judith 8, 27
  • A o mnyeysze rzeczy dwa grosza ma wzącz 1456-1470 Dział - 278r
  • Thedy przeda li za mnyeysze pyenydze rzeczy zastawyone dlvsznyk abo zastawcza przes szandza ma bicz skazan pozyczonich penyadzi summa gemv napelnicz 1449 Sul (1.1) - 32
  • Ktorøsz to (sc. ziemię) sobye rosdzelicze losem. Wyøczsim daycze szirsze, a mnyeysim wøssze (pluribus dabitis latiorem et paucis angustiorem) 1455 BZ (1) - Num 33, 54
  • Gest *pravda zmyara podacz szye vyaczschemv przed Bogyem, odpłata podacz szye mnyeyschemv (est enim debita humilitas subdere se maiori propter Deum..., superabundans, subdere se minori), yakoby rzeki: Tegodlya szye tobye mnyeyschemv (minori) podayą, aby vyeczschy nye gardzyly krzsczenya abo opravy od mnyeyschych (a minoribus) XVI in. Rozm - 189
  • Ktoryz to kmiec przez pirwego pana swego albo przez kmiecia, namiastka jego, ktoryz ji był w miasto siebie posadzil, takiez wiecsza albo mniejsza pomoca byl zalozon 1450 Sul (1.2) - 100
  • Raduy sie na wieki w Bodze, wassa wielmozna wisszokoscz,·wielczi przyiacziele Bozi nachwalebneysi apostolowie, mnyeszi Iakubye sinu Mariey od oycza Alfeusza y Iakubie wiensi sinu Meryey Salomowey z oczcza Zebedeussza 1482-1483 MW - 53v
  • I uczynyl Bog dwye szwyeczi wyeliczi, szwyatlo wyøczsze, abi dnyu szwyeczylo, a szwyatlo mnyeysze, abi noczi szwyeczylo 1455 BZ (1) - Gen 21, 16
  • Gdze bødze wyøcey, wyøczszø *czast das gim, a gdze mnye, mnyeysø (paucioribus minorem) 1455 BZ (1) - Num 26, 54
  • Paknyąly ho mnyeyszi dlug (pro minori debito)... pozew bil, do yvtra rok odlozoon bąncz 1449 Sul (1.1) - 8
  • Y rzekla gest wyøczssa (sc. dziewka) ku mnyeysszey (maior ad minorem) 1455 BZ (1) - Gen 19, 31
  • Nye bødzecye boiowacz przecyw wyøczszemv a mnyeyszemv any szadnemv (contra minorem et maiorem quempiam), geno przecyw krolyowy israhelskemv samemv 1455 BZ (1) - III Reg 22, 31
  • W w tey Troyczi nicz pirzwego albo posledniego,·nycz wianczszego albo mnieyszego, · ale wszitki trzy persony pospolu wiecznie sobie sa y pospolu rowne 1482-1483 MW - 111v
  • Alye gdi pozyczcza wymowa przilozy przy rzeczach zastawyonich komv wyathszey abo mnyeyszey plathnosczy, thedy przedali za mnyeysze pyenydze rzeczy zastawyone 1449 Sul (1.1) - 32
  • Wszedl kroi do domv Boszego... y wszitek lyvd od mnyeyszego asz do wyelykego (a parvo usque ad magnum) 1455 BZ (1) - IV Reg 23, 2
  • A po tobye powstanye gyne krolewstwo, mnyeysze cyebye (minus te) 1455 BZ (1) - Dan 2, 39
  • Gdisz s mąszem stala przes trzy latha y przes trzy myesącze w theem kv prawv nye pozywayącz, lvbo byla wyątsza lathy, lvbo mnyesza (sive fuerit minor annis, sive maior), pothem nye moze czynycz... o kthorekole gymyenye 1449 Sul (1.1) - 37
  • Ani bødze w domv twem myara wyøczsza y mnyeysza (modius maior et minor) 1455 BZ (1) - Deut 25, 14
  • Rowen Oczczv podlvg bóstwa, mneyssy Oczcza (minor patre) podlug czloweczstwa ca 1400 Fl - Ath 31
  • Czirpyączy skodą presz slodzeysthwo... w bydle abo w drobye y v rzeczach malych (in... rebus minutis) 1449 Sul (1.1) - 65
  • Tosz o roczech cząsthnych, tho gest malich (de terminis particularibus) chczemy bycz chowano 1449 Sul (1.1) - 74
  • Paulis, malymy, verbis XV p. pr. R XVI - 347
  • Vstawyamy,aby kylko krocz w szadze o rzeczy slosczywe grzechowe alybo kthorekole gine welge alybo male kto badacz poswan pana swego abo thowarzysza pomyeny ysz by tho vczynil 1449 Sul (1.1) - 66
  • Panny, na to szø trzymaycze, male køszy przed szø kraycze ca 1415 Słota - 206v
  • Bogoslawil wszem, gysz se boyø Gospodna, malym s welkymy (pusillis cum maioribus) ca 1400 Fl - 113, 22
  • Sz malych powszechnych grzechów nyepowszechny XV p. post. PF III (2) - 287
  • Vzytecznyey, by yemv yest kamyen mlynny wvyazal na yego schyyą, yszby vrzvczon v morze, nysly pogorschy yednego s tych dzyatek malych(unum de pusillis istis Luc 17, 2) XVI in. Rozm - 397
  • Alye bądąly mala gymyenya (si vero paucae), tedy bądze obszaczowanye 1449 Sul (1.1) - 57
  • Schyrzinky male ladule XV p. post. GlKórn II (7.1) - 199
  • Aby lasy..., gdze male vzithki przychodzą (ubi modicae utilitates proveniunt), byli wykopany 1449 Sul (1.1) - 80
  • Bracza moia mali y welicy (fratres mei parvi et magni) a nine lubo bilo w nich Gospodnu ca 1400 Fl - II Prol 4
  • S[y]ą dzyeczy czysthe, male, gl. syerczem y cząlem pokorne XV med. R XXII (3.1) - 320
  • A takocz szø gest on dzysza byl vczinil mały, iszecz szø on na dw (leg. dwu) malu mastku gest bil pomescil ca 1409 Gn - 4v
  • Wigely przecyw gym iako dwye male stadze koz (quasi duo parvi greges caprarum) 1455 BZ (1) - III Reg 20, 27
  • Tako skromny, ysczy szø gest on bil na malem mastku, tocz gest f gaslach, przepusczycz poloszyl (pro przepusczyl poloszycz) ca 1409 Gn - 3r
  • Po male chvily on mlodzenecz gesthcy on smarthfyfstal byl ca 1409 Gn - 182v
  • Geszcze po maley chwyly (adhuc paululum), a ukamyonuyøcz myø 1455 BZ (1) - Ex 17,4
  • Potem po malem czasu (post multum vero temporis), gdi krol Salmanazar vmarl,... tedi Tobyas...chodzil... po wszey rodzinye swey 1455 BZ (1) - Tob 1, 18
  • Slugo dobry a vyerny, yzesz nad mala rzeczą byl vyerny (quia super pauca fuisti fidelis Mat 25, 23), nad vyelem czye postavyą XV med. R XXXIII (1) - 122
  • Ktoremkolvye vrzodem, to yest nyemocza, byly zarazeny, lyvbo vyelykym, lyvbo malem XVI in. Rozm - 217
  • Sicut pistor malym qwasem naqvaszi czalø dzeszø XV in. GlKazB II (5) - 85
  • Any czso vcziny ocyecz moy malo albo wyele (neque enim faciet pater meus quidquam grande vel parvum) pyrwey, nysz my ziawy 1455 BZ (1) - I Reg 20, 2
  • Byzkvp przes motylya Chrobaka..., myloscz mala przes male czyalo (per parvum corpus) wyobrazzony so y wylozzony XV med. MPKJ V (2) - 2vb
  • Gdyby komv dano winą lubo o mala abo o wieliką rzecz (in causis criminalibus sive quibuscumque aliis, magnis vel parvis) a przed sąd pozwano 1456-1470 Dział - 290v
  • Wszako gdisz syø sam za malgo polyczal (cum parvulus esses in oculis tuis), vczinyon gesz glowø nad wszemy pokolemnyay israhelskimy 1455 BZ (1) - I Reg 15, 17
  • Ad quem (sc. devotionis gradum) alii maximi sancti raptim et ad momentum temporis, y thess na maly czass, rarissime admittuntur XV med. SKJ V (1) - 278
  • A k maley liczbye wszitko prziwvodø (ad paucitatem cuncta redigant) 1455 BZ (1) - Lev 26, 22
  • A wszelkyey duszy zywey, gesz to gest s wamy, tako ptastwo yako dobitek, wyelikyemv y małemu y wszemu, gez to gest s korabya wiszlo (tam in volucribus quam in iumentis et pecudibus terrae cunctis, quae egressa sunt de arca)..., vstawyø szlyub... s wamy 1455 BZ (1) - Gen 9, 10
  • Jacom ya nye recyl (leg. ręczył) bidla vyelkyego y malego, y kobyl pana Dobrogostha z obory 1459 ZapWarsz - nr 1115
  • Gdisz bily maley lyczbi, maly y oracze gey (cum essent pauci numero, parvi et coloni eius) 1455 BZ (1) - I Par 16, 19
  • Calculo kamykem aut kamyka malego, ostrego, malego, bolestnego (postea implebitur os eius calculo Prov 20, 17 ca 1470 MamLub - 138
  • Alye gdzebi bylo male gymyenye (possessiones paucae)..., tedi obszaczowanye bąndze 1449 Sul (1.1) - 57
  • Damus... sibi... in nostro lacu... cum his retibus piscari, videlicet cum slampncicza, venczers et mala vanda 1364 KodWP III - 251
  • Mnyssly ty, panno, bych byl mal, v mnet wissy iako s[...]al nossyk przy byedrzyczy XV p. pr. Cant
  • Tenczy szo gest on dzysza vczinil barso niszky i tesze stari y miody, velky y maly, bogaty y vbodzy ca 1409 Gn gl. - 3r
1. 'niewielki, nieduży co do rozmiarów' - 'non magnus, parvus, exiguus, minutus'
  • Gelima vlg. maly sznop Nota que aliud est manipulus aliud gelima aliud merges aliud cassula aliud meta manipulus dicitur quod tenetur in manv sed gelima congregacio manipulorum a ge et ligo et manv merges est autem cum rusticus errigit eam et prius ea mergit in terram Cassula vero dicitur cvmulus gelimarum Meta est idem quod gelima Vnde in vita sancti Remigii demones ascenderunt metas agrorum Wersus Spicas que replent dextram dic esse manipulum dicatur gelima manibus genibus que ligata 1442 WokRacz - 115r
  • *<G>eliga maly *scznop 'snop' Nota que aliud est manipulus aliud gelima aliquid merges aliud *cassua aliud [[congregacio]] metha Manipulus dicitur quod tenetur in manu Sed gelima congregacio manipulorum a ge et ligo et manu merges est autem cum rusticus erigit... merget in terram Cassula vero dicitur cumulus geminarum Metha est idem quod gemma Vnde in vita sancti Remigii demones ascenderunt methas agrorum Wersus Spicas que replent dextram dic esse manipulum dicitur gelima manibus genibus que ligata XV p. post. RozOss I - 94ra
  • Gelima maly snop XV p. post. WokPet I - 6
  • Faseolus est paruus nauis, eyn kleyn schyffleyn mąla lodką ca 1500 WokLub - 50r
  • Phaselus eyn grosz schyff vel quedam insula mąla lodką ca 1500 WokLub - 100r
Połączenia wyrazowe
mali ludzie
2. 'skrzaty, krasnoludki'

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp IV 151b
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 96, blsp.ijppan.pl, [dostęp: 07-11-2025 r.]
oprac. JD
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny