Wierzyć

w opracowaniu

nr hasła: 7785

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
wierzyć

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.wierzę
2.wierzyszli
3.wierzy
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.wierzyta
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.wierzemy
wierzymy
2.wierzycie
3.wierzą

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.będzieszli wierzyć
3.będzie wierzyć
wierzyć będzie
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.będziecie wierzyć
3.będą wierzyć

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.ja wierzył
wierzył jeśm
wierzyłem
-m wierzyła
-
2.--ś wierzyła
-
3.wierzył
wierzyła
wierzyło
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.wierzylismy
--
2.-ście wierzyli
wierzyliście
--
3.są wierzyli
wierzyli
wierzyli są
--

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas zaprzeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.jest był wierzył
jestci była wierzyła
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.jest wierzon
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.wierz
wierzy
wirzże
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.wierzcie
wierzycież
wirzcie
3.-

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-bych wierzył
--
2.---
3.-by wierzył
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-bychom wierzyli
-bysmy wierzyli
bychmy wierzyli
bychom wierzeli
--
2.-byście wierzyli
wierzylibyście
--
3.-by byli wierzyli
-by wierzyli
--

FORMY NIEOSOBOWE

forma
wierzono

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikwierzący
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik--wierząca
dopełniaczwierzących
--
celownikwierzącym
--
biernikniewierzące
wierzące
--
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikwierzył
-wierzyło
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-wierzyła
-
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikwierzyli
wierzeli
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikwierzon
-wierzono
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu teraźniejszego

forma
wierząc

COMPOSITUM

Semantyka

Definicje
por. Sstp
  • Swadeczstwa twoya werzøcza (testimonia tua credibilia) vczinila se sø barzo ca 1400 Fl - 92, 7
  • Przezdzathkyni począla, ysze w Boga wyerzyla XV med. PF IV (2.1.3) - 619
  • Iacom dal wysse XXX grzywen grossy na kvpyą na dzedzyną..., czsso my gich nye werzono 1424 Kościan - nr 1044
  • Pokolyenye, yesz nye naprawylo szyercze swe any wyerzon z Bogyem duch yego(generatio, quae non direxit cor suum et non est creditus cum Deo spiritus eius) ca 1500 Puł - 77, 11
  • Pocolene, iesz ne naprawilo sercza swego ani iest werzon s Bogem duch iego (generatio, quae non direxit cor suum et non est creditus cum Deo spiritus eius) ca 1400 Fl - 77, 11
  • Alle gdisbi szø on (sc. św. Jan) gest bil sze slich ludzy narodzyl, tedyczby mv vøcz oniy ne bily verzyly ca 1409 Gn - 11v
  • Yesthlyby tho mocznye vyznavali a vyernye vyerzyli y prawdzyvye,... mogą byczi... przyączi w then tho zakon 1484 Reg - 2v
  • Svyeczkey rzeczy nye vyerzyczye (non creditis), a yakoszbysczye vyerzyly (credetis Jo 3, 12), abych vam czo nyebyeskyego przepovyedzyal XVI in. Rozm - 238
  • Bo bysczye vy vyerzyly Moyzeschovy, vyerzylybysczye y mnye (si enim crederetis Moysi, crederetis forsitan et mihi Jo 5, 46) XVI in. Rozm - 262
  • Gest przeto wiara prawa, abismi wierzily y wiznawali, yze... Iesus Cristus... Bog y czlowiek iest 1482-1483 MW - 112r
  • Bychmy tym lacznye vyerzyly v Yesucrysta (ut credatur in Iesum), tuta ych (sc. cudow) nyeczo popysano XVI in. Rozm - 162
  • Gest przeto wara prawa, bychom werzely y znaly, ysz... Gezus Krystus... Bog y czlowek gest ca 1400 Fl - Ath 28
  • Czerkew ku Kristowy, a oney Cristus prorokuye napomynayø nas, abychom Krista Boga y czloweka werzyly ca 1500 Puł - 107 arg.
  • Po[s]trzebyzno gest kv wecznemv zbawenv, aby... czala przygøcze tesz pana naszego Gezv Krysta werne werzil (ut incarnationem... fideliter credat) ca 1400 Fl - Ath 27
  • A czo mye zvodzyczye, yschby yą anyol czyąską vczynyl, abych to vam vyerzyl (ut credam vobis) XVI in. Rozm - 55
  • Allecz Salomee gestcy ona temu tho bila ne uerzyla ca 1409 Gn - 4r
  • Alle kakoczkoly gest on Iosef f tho byl verzyl, yszecz Maria malacz gest ona szyna porodzycz bila a dzeuiczo szostacz ca 1409 Gn - 4r
  • We wszech tich zgrzeszili ieszcze a ne werzili w dziwi iego (non crediderunt in mirabilibus eius) ca 1400 Fl - 77, 36
  • Czy, ktorzy ssą ven vyerzyly (credentes in eum Jo 7, 39)? XVI in. Rozm - 459
  • Bo ne werzili sø w Boga (non crediderunt in Deo) ani pwali sø we zbawenu iego ca 1400 Fl - 77, 26
  • Wszakscze nye wyerzili Panv (nec... credidistis domino) Bogv naszemv 1455 BZ (1) - Deut 1, 32
  • Nye wyerziliscze k rzeczi (increduli in sermonem) Pana Boga naszego 1455 BZ (1) - Deut 1, 26
  • Przikazenyu twemu wierzilem (mandatis tuis credidi, Ps 118, 66) 1482-1483 MW - 28r
  • Nunc enim proprior est nostra salus, quam cum credidimus, gl. sc. in baptismo nyszly gdy vyerzylyszmy na krzcze (Rom 13, 11) XV med. SKJ I (1.1) - 49
  • Vyerzylo ven (crediderunt in eum Jo 10, 42) vyelye lyvda XVI in. Rozm - 434
  • Blogoslavyona, chtorasz wyerzyla (quae credidisti Luc 1, 45) XV p. post. EwZam - 2r
  • We sni wyerzil (sc. Manases, observabat somnia) a gusl naslyadowal 1455 BZ (1) - II Par 33, 6
  • Zavyernye, Gospodnye, yam vyerzyla (ego credidi Jo 11, 27), yzesz ty Kristus XVI in. Rozm - 437
  • *Tądy ya vyerzyl slowom anyelskym (credens angeli verbis) y przyschedlem k tobye XVI in. Rozm - 8
  • Wierzyl yesm, przetosz... mowyl yesm (credidi, propter quod locutus sum) ca 1400 Fl - 115, 1
  • Krczy wschytky, ktorzy bądą v mye vyerzycz (ut... credentes in eum... baptizaret) XVI in. Rozm - 229
  • Alye kyedy nye chczeczye temv pysmv vyerzycz, yako bądzyeczye slovom moym vyerzycz (si... litteris non creditis, quomodo verbis meis credetis Jo 5, 47) XVI in. Rozm - 262
  • Ta yest wyara *krzyestanska, yøsz alysz wszelky werne y twardo werzycz bodze (pro bødze) (quam nisi quisque... crediderit, zbawon bycz ne moze ca 1400 Fl - Ath 40
  • Kto bi vszliszal, nye bødze wyerzycz Abrahamowy (quis auditurum crederet Abraham), abi Sara mogła porodzycz syna 1455 BZ (1) - Gen 21, 7
  • Badzyeszly ven vyerzycz (in eum si credideris), popelny szye tvoya wschytka velya XVI in. Rozm - 231
  • Doyąd ne vidzicze dzyvov a sznamon, ne chczecze werzicz nisi signa et prodigia videritis, non creditis (Jo 4, 48) XV p. pr. GlJag (7) - 93
  • Tako tv myeskal... a przepovyedal vyarą Iesucristvszovą a krzczyl wschytky vyąrzącze (credentes baptizavit) XVI in. Rozm - 233
  • Iøl ies iøczstwo..., bo zaprawdę newerzøcze przebiwacz w Gospodne, Bodze (etenim non credentes inhabitare dominum Deum) ca 1400 Fl - 67, 20
  • Nam t[y]akye grzesznym szlugam twoym sz wyelykyego schmylowanya twego wyerzøczym (sperantibus) czøszcz nyekthorø y poszpolythnocz d[y]acz raczy ca 1431 Msza XII - s. 220
  • Et ut credentes, a verąc, vitam habeatis (Jo 20, 31) XV in. R XXIV (1.8) - 73
  • Ten psalm powyada, yze Cristus w szyę wyerzøczych szwyatloszcz yest ca 1500 Puł - 66 arg.
  • Nye daycye syø klamacz Ezechiaszowy... any gemv wyerzcye (neque credatis ei) 1455 BZ (1) - II Par 32, 15
  • Rzeczely vam kto: Ovocz Kristus tv, onocz Kristus ondzye, nye vyrzczye (nolite credere Mat 24, 23) XVI in. Rozm - 482
  • Nye czynye-lycz vczynkov oycza mego, nye vyerzyczyes my (nolite credere mihi Jo 10, 37) XVI in. Rozm - 430
  • Wyrzsze w tho czlowyeczę, ysz Iefucristh prawy czyrpyal za nasz rany 1526 Bogur E
  • Wyersz w Boga godnego XV med. Dek I (4)
  • Werzi ca 1400 CyzWroc
  • Sø (sc. waszy bałwanowie) dyabl<i>, gysz se wszemy s tymy, czsosz... w nye wyerzø wyecznem<u> ognyv przisødzeny bødø ca 1450 Błaż - 1b
  • Non creditis nye vericze (Jo 3, 12) XV in. R XXIV (1.8) - 75
  • Yemvsch (sc. św. Jeronimowi) dobrze vyerzemy, yze nyyedney falschyve rzeczy nye popysal (nullam ibi falsitatem credimus scripsisse XVI in. Rozm - 43
  • Werzimi, is czø wiszlusza then, gen szwithkim szwathem rusza XV in. R XXV (2.2)
  • Vyerzytha (creditis Mat 9, 28), yze vama mogą the vczynycz? XVI in. Rozm - 297
  • Tegodla, ysze ktoricz czlouek ven verzy, tenczy bødze veszuan ku uekuge svathlosczy ca 1409 Gn - 1v
  • A presto verzisly f tho, ysze szø Xc gest s czysthe dzeuicze Marie *marodzyl ca 1409 Gn - 171v
  • Werzø widzecz dobra bosza (credo videre bona Domini) w zemi sziwøczich ca 1400 Fl - 26, 19
Formy wyrazu w funkcji innych części mowy
wierzący (rzeczownik)
'wierzyciel'

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp X 194b
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 7785, blsp.ijppan.pl, [dostęp: 08-11-2025 r.]
oprac. KJ
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny