Dbać, Tbać

w opracowaniu

nr hasła: 6500

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
dbać

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.dbasz
3.dba
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.dbacie
3.dbają

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.-
3.będzieli dbać
dbać będzie
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.będziecie dbać
3.będą dbać

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.dbałem
--
2.---
3.dbał
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.dbali
--

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.dbajmy
2.-
3.-

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by dbał
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.dbaliby
--by dbały

FORMY NIEOSOBOWE

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikdbał
dbałem
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikdbali
-dbały
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu teraźniejszego

forma
dbaję
dbając

COMPOSITUM

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
tbać

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-ć tbam
2.-
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.tbają

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.tbał
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

FORMY NIEOSOBOWE

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianowniktbał
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

COMPOSITUM

Semantyka

Definicje
por. Sstp
  • Wzgardzą malzenskye loze a naschey kazny nye bądą dbacz (thorum coniugalem spernentes non curabunt) XVI in. Rozm - 28
  • Nye bødzecze gvslicz any dbacz snow (nec observabitis somnia) 1455 BZ (1) - Lev 19, 26
  • Paknyąly iana strona..., acz... wthoore trzykrocz zawolanaa, nye dbacz bandze przistampycz (quodsi altera partium..., tribus vicibus evocata, non curaverit parere), thedi skazana bącz 1449 Sul (1.1) - 25
  • Nye bądzely dbacz alybo szamyeszkaly o thą ystą dzedzyną gabanya vczinycz (si... non curaverit vel neglexerit pro eadem hereditate quaestionem intentare),... szkazvgemi, ysz tha tho nyewyasta od wszego prawa dzedzini they thesz szą sznacz a wyedzecz bicz odpadlą 1449 Sul (1.1) - 36
  • Gest gim zapowyedzano, aby dawacz Ivdzem pyenyądzy nye myely na listy a na zapiszy, ale tylko na zaklady, a wszakosz ony (sc. Żydzi) tego nye dbayącz, pyenyądzy... na zapyszy dawacz nye przestawaly (hoc ipsi minime advertentes, pecunias super... inscriptiones dare non cessabant) 1449 Sul (1.1) - 79
  • Thy wszdi ne stoyø prav ani zapowedzy *dbayo (pro dbayø), puszczil yesz drzewo nadal 1425 KsMaz II - nr 1335
  • Bocz panami stogy weszele... i oth nich wszytkø dobrocz mami, gedno na to szamy dbaymy ca 1415 Słota - 207r
  • Slawany (pro balwany) poganow... dzal<a> røkv ludzkv. Vsta magø a ne molwycz bødøo, oczy magø, a ne bødø wydzecz... Podobny bødø gym, gysz czynø to, y wszytczy, gysz dbayø w ne (omnes, qui confidunt in eis) ca 1400 Fl - 113, 16
  • Sze kthorych pyenyadzi tylko my vplaczono dwanącze koop a *kolcza tych tho pyenyadzi mne placzicz nye chczecze any dbacze 1471 ZapWarsz - nr 3012
  • Ysczy napirszue vøsz thø to mødroscz ma, ysze gdis gy chø (leg. chcą) szabicz,. tedicz vøcz on svø glovø krige y szon<u>ge, a o czalocz on *nix ne dba ca 1409 Gn - 172v
  • Braczya mya rzkomo szalvyv, kv gymyenyv przymyerzayv, na mv dvsza nycz nye thbayv 1463 SkargaPłoc - 277ra
  • Dobrze gest dbacz albo nadzeyø myecz w Gospodzynv, nysz dbacz we ksøszøta (bonum est sperare in domino, quam sperare in principibus) ca 1400 Fl - 117, 9
  • Dzywno gyesth nye thbacz okruthnosczy, czyrzpyancz tako czaszkye bolesczy 1463 De morte - 275v
  • Wem, eze wele milich ymasch, a po grzechu na mya nicz nye dbasz 1444 PF V (1.28.1) - 37
  • Iacz nye thbam o szathne szy<e>lye, a wszdy yusz lath przeszlo vyelye, gdy pozyvam swego panszthwa, a nye thbam o szathne lekarszthwa 1463 De morte - 274v
  • A tako nasche dzyeczy zvodzysch, aby s tobą nye dbaly dnyow svyąthych (dies festos..., nostros pueros... seducis, tecum ut transgrediantur) XVI in. Rozm - 131
  • Paknąly nyyanego sz thego dwoyga dbalybi wczynycz (qui si neutrum facere curaverint), thedi... gymyenye... skazalyszmi naszemv krolyewstv (leg. krolewstwu)... przylączicz 1449 Sul (1.1) - 23
  • Paknyąliby samperzs nye dbal stacz na rokv (si autem reus parere in termino... non curaverit)..., skazvgemy, aby... byl skaznyon 1449 Sul (1.1) - 32
  • Krolyowye naszi... nye pelnyly zakona twego any dbaly na twa przikazanya (non attenderunt mandata tua) 1455 BZ (1) - Neh 9, 34
  • Gynich vyele rzeczi davalem, a nadto y zbosza w mem vogevoczstwye nye dbalem, bo barzo bil lyvd zvbozal (annonas ducatus mei non quaesivi, valde enim attenuatus erat populus). 1455 BZ (1) - Neh 5, 18
  • Oczcecz baczącz vyszsze, czso gemv synowye przes w[d]zącze gimyenya vczynyly, gim nye thbal (non curabat) any chczal dopomocz 1449 Sul (1.1) - 75
  • Yakosmy posli bili ot Natalie do Yana, aby pyenandze bral sto grzywen groszew szyrokich nysz trzi latha mynąlø (pro minąla) podlug przisandnego listu, a on gich wfzyøcz nye dbal 1429 RtGn - nr 302

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp II 44a
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 6500, blsp.ijppan.pl, [dostęp: 08-11-2025 r.]
oprac. ED
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny