Konać

w opracowaniu

nr hasła: 4418

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
konać

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.konam
2.-
3.kona
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.konają

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba forma
1.będę konać
2.-
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.konać będą

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.konaj
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.-

FORMY NIEOSOBOWE

forma
konano

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikkonający
--
dopełniacz---
celownikkonającemu
--
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikkonający
--
dopełniacz---
celownik---
biernikkonające
--
narzędnik---
miejscownikkonających
--
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikkonali
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik--konano
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu teraźniejszego

forma
konając

COMPOSITUM

Semantyka

Definicje
1. 'działać, czynić, czynić dalej' - 'agere, perficere, rem perficiendam continuare'
  • Nunc, sancte apostole Dei, pro salute mea tua pya oracio intercedat, konay ca 1409 Gn gl. - 15v
  • Hic iam vocat se Dominum, qui aspirans ad vindictam, id est conayacz ku pomszczę, secundum iusticiam suam, quia Deus nunquam irascitur nisi secundum iusticiam XV in. GlKazB II (5) - 96
  • Perseueranti conayanczemu ca 1450 PF IV (1.3) - 580
  • Omni tempore benedic Deum et pete ab eo, ut vias tuas dirigat et omni tempore consilia tua in ipso permaneant, in principio, in medio et in fine, ut bene incipiamus poczynali, melius proficiamus conali, optime perficiamus doconali XV med. GlKazB III (7) - 85
  • Perfecti con<a>ączy w dobroczy, id est qui egerunt omnia et parum in tribulacionibus sunt..., hii debent habere vestem deauratam XV med. GlKazB IV (5.1) - 100
  • Ille comprehendit in se triplices homines, scilicet incipientes, perficientes *konayocze, et perfectos XV med. GlWroc - 81v
  • In perficientibus conayanczich XV ex. ErzGlos (2) - 181
2. 'rozpatrywać, załatwiać' - 'inquirere, exsequi'
  • Vibral sobye Ezdras kaplan møze ksyøszøta wyelyka...y ssadzily syø spolu..., chczøcz pogednacz tey rzeczi. Y konano (determinatum est) o møzoch, gysz myely zoni czudzego rodu 1455 BZ (1) - II Esdr 9, 17
  • Acz goracze rzeczy, czo szye poczna w othowych (pro othworzonych) dnyach, nye mayą szandzony bycz w zawyeszonych dnyach <…> tego nye konayą z[w]awyeszonych dny ca 1480 OrtOssol - 60rb
3. 'działać w sądzie jako strona procesowa, prowadzić rzecz w sądzie' - 'agere (lege), continuare (causam in iudicio)’
  • Agere konacz prawem XV in. JA XXVII - 266
  • Gdze wąnthpyenye gest o mązzoboystwye, iako gdi nye wyedzecz, ktho zabyl, panstwo nye ma kogo gabacz, alye blyszszy, acz mogą, o glową rzecz konacz bandą (ubi dubium est de homicidio, poximiores, dum poterint, causam prosequentur) 1449 Sul (1.1) - 13
4. 'starać się, zabiegać o coś' - 'niti, agere'
  • Secundum autem studium succedit, ut homo principaliter intendat ad hoc, quod in bono proficiat et hoc studium, id est conag<ą>czy 1406 GlJag (17) - 104
  • Franciszek kona (nititur) y szvka, abi mogl rosypacz ten targ 1449 Sul (1.1) - 37
5. 'kończyć życie, umierać' - 'consumi, mori'
  • Consumor conam vmrą (ecce eicio daemonia et sanitates perficio, hodie et cras, et tertia die consummor Luc 13, 32) ca 1470 MamLub - 273
6. (o czasie) 'spędzać' - (de tempore) 'exigere'

Zapożyczenie

–

Uwagi

Hasło Sstp Konać, Konać się podzielono w erracie na Konać oraz Konać się.

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp III 324b
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 4418, blsp.ijppan.pl, [dostęp: 18-07-2025 r.]
oprac. MK
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny