Kłaść

w opracowaniu

nr hasła: 4284

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
kłaść

Bezokolicznik, strona bierna

liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
----
liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
----
liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
---być kładziony

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.kładę
2.kładziesz
3.kładzie
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.kładą

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba forma
1.kłaść będę
2.-
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.-

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.kładłem
--
2.kładł jeś
--
3.kład
kładł
kładła
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.kładli
--

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.--bywa kładziono
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.kładź
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.-

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by kładł
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

FORMY NIEOSOBOWE

forma
kładziono

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikkładł
kład
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-kładła
-
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikkładli
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik--kładziono
-
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik----
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownikniekładziony
--kładziony
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik----
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik----
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj nieznany/wspólny
mianownik----
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu teraźniejszego

forma
kładę
kładąc

COMPOSITUM

Semantyka

Definicje
1. 'umieszczać, układać, wkładać' - 'ponere, imponere, mitttere'
  • Slowem boszim nebosa sø sczwerdzona…, sgromadzaiø iaco w pøchirz wodi morske, cladø w zkarbech gløbocosci (ponens in thesauris abyssos) ca 1400 Fl - 32, 7
  • Pane, Bosze moy, powelbyon yes barzo... Genzsze kladzesz oblok wstøpyenye twoye (qui ponis nubem ascensum tuum) ca 1400 Fl - 103, 4
  • Yaco czom wszal cztirzy konye y wosz…, tom wszal w szapuszcze pana mego na Oczosznach, a on raby y na wosz cladzye 1438 Pyzdr - nr 1179
  • Si enim fenum agri, quod hodie est et cras in clibanum mittitur bywa cladzono, Deus sic vestit, odzewa, quanto magis vos, modice fidei? (Mat 6, 30) XV med. GlKazB III (3) - 43
  • Velut arsuris lignis ctore by maly bycz cladzony na ogen 1466 R XXII (1.1) - 19
2. (o pieniądzach, opłatach) 'płacić, uiszczać' - 'solvere (pecuniam, tributum)'
  • Yakom przy tem bil, gdi Swyanthomir cladl penandze Zegocze 1418 Kal - nr 629
  • Yszem przy tem byl, yegdy panu Nemerzy cladzono pol grzyvni, czo mu za ne Chwalatha raczyl 1420 Pozn - nr 1073
  • Yako w czasz a w godzinø nyecladzony my *pyenądzi, yako list omawya, y o thom szcodzen pyąthnascze grzywen 1428 Pyzdr - nr 881
  • Hedwigis... posuit memoriale al. kladla super eo 1439 AGZ XII - 67
  • Wyedząncz, kogo myecz przywyley na ktorą rzecz, a przeczywko themv gy o nyą pozywayącz, kopą, yąnsz cladąncz przywyley straczyl, ma powod samprzewi wroczicz 1449 Sul (1.1) - 14
  • KIedy komv przykazą, aby pyenadze kladl kv prawu…, temv woyth ma polozycz dzen, na ktory ten ma polozycz thy pyenadze ca 1480 OrtOssol - 98vb
3. 'składać, przedstawiać, okazywać' - 'deponere, ostendere'
  • Ize moya mathka k temu dzedzy<c>twu nycz nye ma, tu gdze poswy kladą 1436 Pozn - nr 1463
  • Iszem nye mal brata mego rodzonyego nyebosczika starosty pyenądzy y gego dzatek tedy, kedy Comorniczsky pozywal dzathky yego y kedy poswy cląd y dzysz gych nye mąm 1436 Pozn - nr 1473
4. 'zakładać, zasadzać, opierać na czymś, widzieć w czymś, uważać, sądzić, liczyć' - 'ponere'
  • Na lepsche textu zrozumyenye ma bicz to wyedzyano, eze bili mystrzewye…, gisch blogoscz albo blogoslawyenstwo na dzywnich rzeczach kladli… Geny mowili, eze temu blogo, gen ma dossicz gymyenya... A trzeczy cladli blogoscz we czczy tego swyata a w mądrosczi XV med. R XXII (2) - 220v
  • Ktorzi boią se czebie, vzrzø mie y weszelicz se bandø, ize w slowa twoia nadzeią kładlem (quia in verba tua supersperavi Psal 118, 74) 1482-1483 MW - 29r
5. 'czynić, facere' - 'ponere’
  • Sedzøcz przeciwo bratu twemu molwil ies y przeciwo sinowi macerze twoiey kladl ies szkodø (adversus filium matris tuae ponebas scandalum) ca 1400 Fl - 49, 21
Połączenia wyrazowe
kłaść część z kimś
1. 'mieć udział z kimś, być czyimś wspólnikiem'
  • Gdi ies widzal zlodzeia, beszal ies s nim y s czu<dzo>loszczami czøscz twoyø cladl ies (cum adulteris portionem tuam ponebas) ca 1400 Fl - 49, 19
kłaść duszę
2. 'oddawać życie'
  • Klada duschą moye za ovcze (animam meam pono pro ovibus meis Jo 10, 15) XVI in. Rozm - 427
kłaść rady
3. 'czynić narady, rozważania'
  • Kaco dlugo clascz bødø radi w duszi moiey (quamdiu ponam consilia in anima mea) a bolescz w serczu moiem? ca 1400 Fl - 12, 2
kłaść sumę
4. 'wliczać'
  • Pokolena Levi nye licz any clacz svmi gich s sinmi israelskimi (neque pones summam eorum cum filiis Israel) 1455 BZ (1) - Num 1, 49
liczbę kłaść
5. 'rozliczać się'
  • Hanc simile est regnum celorum homini regi, qui voluit rationem ponere cum seruis suis. Et cum cepisset rationem ponere, oblatus est ei vnus, qui debebat ei decem millia talenta. Przyrownano yeszth crolewszthwo nebeszke czlowecowi crolowi, yensze chczal lyczbø polozycz szwimi szlugami. A gdysz poczøl liczbø claszcz, prziszedl yeszt k nemw yeden, yensze byl winem yemu dzeszøcz tyszøczy funtow szlotha albo szrzebra (Mat 18, 24) ca 1420 R XXIV (1.9) - 82
naprzeciw kłaść
6. 'stawiać przeciw komuś'

Zapożyczenie

–

Uwagi

Hasło Sstp Kłaść rozdzielone w erracie na Kłaść oraz Kłaść się.

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp III 292a
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 4284, blsp.ijppan.pl, [dostęp: 18-07-2025 r.]
oprac. MK
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny