Jąć się

w opracowaniu

nr hasła: 3823

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona zwrotna

forma
sie jąć

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona zwrotna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.się imę
2.imiesz się
3.himie-li sie
imie sie
imie się
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.jemiecie się
3.imą się

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona zwrotna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.jął sie
jął się
się jął
jęła sie
jęła się
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.jęli się
--

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.jąłby
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

FORMY NIEOSOBOWE

forma
się jęto

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikjął
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-jęła
-
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikjęli
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu przeszłego I

forma
jąwszy

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu przeszłego z zaimkiem zwrotnym się

forma
jąwszy się

COMPOSITUM

Semantyka

Definicje
1. 'chwycić, czepić się czegoś' - 'apprehendere'
  • Drzewo welmi nadobne y k g<e>dzenyu rozkossne… y patrzala (sc. Jewa) na nye pyl<no> a lakomo, myslucz, ktorim bi obicza<y>em mogla a smyala sie geho gąncz XV p. pr. ŚlPolW (5.1)
  • Apprehendent fimbriam gyma scha podolka (Zach 8, 23) XV med. R XXV (1.4) - 156
2. 'zająć się czymś, oddać się czemuś, z upodobaniem poświęcić na coś czas' - 'alicui rei incumbere, studere, operam dare'
  • Vacat vydal szą aut yal szą (filius noster iste protervus et contumax est, monita nostra audire contemnit, comessationibus vacat et luxuriae atque conviviis Deut 21, 20) ca 1470 MamLub - 51
3. 'zgłosić pretensje jako do swojej własności' - 'suum ab aliquo reposcere, aut per iudices vindicare'
  • Yaco tego wolu Barthlomey sø yøl, thso my w sødze stawal nan 1411 KsMaz I - nr 1596
  • Mulier de dicta pecunia se intromisit vlg. yala się 1433 AGZ XI - 78
  • Mulier pro eadem pecunia se inmediate impedivit vlg. yala szie 1433 AGZ XI - 79
  • Quasquidem cazulas Iost... arrestavit al. ial sze gych, dicens...: Iste due cazule sunt mee et sunt michi recepte spoliative 1446 AGZ XI - 289
  • Ipse currit post recencia vestigia suum hominem insequendo et repperit eum in Slotowo... et affectavit retinendo ipsum tamquam hominem suum al. yąwszy sza go 1453 RocznHist II (1) - 75
  • Gdy masczyszna ktory... gymye szye v drugyego myesczanyna konya... a rzeklyby, ysz mv ten koyn vkradzon... a odpowyedacz: Iam tego konyą... kvpyl y moga dobrze myecz szwego zachoczczą ca 1480 OrtOssol - 93ra
  • Gdy masczyszna ktory... gymye szye v drugyego myesczanyna konya... a rzeklyby, ysz mv ten koyn vkradzon... a odpowyedacz: Iam tego konyą... kvpyl y moga dobrze myecz szwego zachoczczą... Maly tesz powod tam gycz do zachodcze, gdze <nie> nyemyeczszkye prawo, czyly odpowyedacz ma... postawycz szwego zachodcza przed prawem, gdzye szyą konya yantho ca 1480 OrtOssol - 93rb
  • Hymyely szye ktho konya myenyącz, aby mv vkradzon albo roszbyth, daley (pro dayel<i>) odpowyedacz zachodcza, mą powod za nym do zachoczcze gycz, a od tego do drugyego, az do tego, czo ten koyn na szwem gnoyv vchoval, a wszdy nye prze mo<r>ze ca 1480 OrtOssol - 93rb
4. 'posłużyć się kimś, czymś jako środkiem prawnym' - 'aliquo teste uti'5. z bezokolicznikiem 'zacząć jakąś czynność' - 'coepisse, incipere'
  • Wtenczasz Rachel posla z owczamy oczcza swego, bo gest pasla owce. Tedi (pro kedy) yø vszrzal Iacob a wzwyedzal, ze gest syostra gego vgeczna a owce gego vya Labanowi, tedi odwalyl kamyen, gymze studnyczø zakriwano, a napogywszy dobitek y gymye syø gey czalowacz (osculatus est eam) 1455 BZ (1) - Gen 29, 11
  • Gdysz... vsrzysz w liczbye wyøsznyom (pro wyøsznyow) zonø krasnø <i> gimyesz syø gey milowacz (adamaveris eam), chczø yø sobye za zonø myecz, wyedzesz (leg. wwiedziesz) yø do domv swego, a ona... szedzøcz w domv twem[v], bødze plakacz otcza y maczerze swey za geden myesyøøcz, a potem... bødzesz s nyø spacz, bo iest zona twa 1455 BZ (1) - Deut 21, 11
  • Potem sinowye israhelsci sczedwszi z Betulyey przigely k nyemv (sc. Achyjorowi), gegosz rozwyøzawszi, wyedly do Betulyey a postawywszi gy poszrzod lyvda tego, iøly syø gego pitacz, prze *ktorobi vynø Asyrsci swyøzanego gego tu nyechaly (percunctati sunt quid rerum esset quod illum vinctum Assyrii reliquissent) 1455 BZ (1) - Judith 6, 16
  • Tocz me navyanczsze veszele, gdy mam morzycz szyvych vyelye, gdy szya gyma s kosza plaszacz, chcza gych thyszacz pokaszacz 1463 De morte - 273v
6. dubium ?
  • Andreas... coram iudicio reclamavit se ad... iudicem et subiudicem, et domini camerarii ei dare noluerunt, sed ei respondere fecerunt. Et post hoc dixit exaudiendo querelam [...]: Yemyecza szya poklonv. Et domini camerarii reclinacionem ei dare noluerunt 1472 AGZ XII - 404

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp III 130a
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 3823, blsp.ijppan.pl, [dostęp: 22-10-2025 r.]
oprac. MK
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny