Imieć, Himieć, Jemieć

w opracowaniu

nr hasła: 3643

Fleksja

czasownik
Widok zaawansowany

BEZOKOLICZNIK

Bezokolicznik, strona czynna

forma
imieci
imieć

Bezokolicznik, strona bierna

liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
imian być
być imiana
imiana być
być imiano
imiano być
liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
---
liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
---

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.imam
2.imasz
3.ima
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.imamy
2.imacie
3.imają

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba forma
1.będę imieć
2.będziesz imieć
3.będzie imieć
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.będziecieli imieć
3.będą imieć

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przyszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.będzie imiał
--
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas przeszły

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-m imiał
-śm imiał
imiał jeśm
ja imiał
jeśm imiał
--
2.imiałeś
jeś imiała
-
3.imiał
imiał jest
jest imiał
imiała
imiała jest
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.-ście imieli
--
3.imieli
imieli są
są imieli
imiały
-

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona bierna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.--imiano jest
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.imiani są
--

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.imiej
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.imiejcie
3.-

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.-bych imiał
--
2.-by imiał
--
3.--by imiała
-
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by imieli
bychą imieli
imieliby
--by imiała

Forma osobowa, tryb przypuszczający, strona bierna

liczba pojedyncza
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by imian
-by imiana
-by imiano
liczba podwójna
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.---
liczba mnoga
osoba rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
1.---
2.---
3.-by byli imiani
-by imiani
--

FORMY NIEOSOBOWE

forma
imiano

IMIESŁÓW

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
mianowniknieimający
-imające
-
dopełniacz----
celowniknieimającemu
---
bierniknieimającego
---
narzędnikimającym
---
miejscownik----
wołacz----
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
mianownik----
dopełniacz----
celownik----
biernik----
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi nieosobowy
mianownik---imające
dopełniacznieimających
---
celownik----
biernikimające
---
narzędnik----
miejscownik----
wołacz----

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego w odmianie prostej

forma
imając

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego II

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikimiał
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-imiały
-
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-imiała
-
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikimieli
-imiała
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego

typ odmiany: prosta

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikimian
-imiano
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
typ odmiany: złożona

liczba pojedyncza
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik-imiana
-
dopełniacz--imianego
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba podwójna
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik---
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---
liczba mnoga
przypadek rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownikimiani
--
dopełniacz---
celownik---
biernik---
narzędnik---
miejscownik---
wołacz---

Imiesłów przysłówkowy czynny czasu teraźniejszego

forma
imając

COMPOSITUM

BEZOKOLICZNIK

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb rozkazujący, strona czynna

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.jemiej
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.-

FORMY NIEOSOBOWE

IMIESŁÓW

COMPOSITUM

BEZOKOLICZNIK

FORMY OSOBOWE

Forma osobowa, tryb oznajmujący, strona czynna, czas teraźniejszy

liczba pojedyncza
osoba forma
1.-
2.himasz
3.-
liczba podwójna
osoba forma
1.-
2.-
3.-
liczba mnoga
osoba forma
1.-
2.-
3.-

FORMY NIEOSOBOWE

IMIESŁÓW

COMPOSITUM

Semantyka

Definicje
01. 'posiadać, być właścicielem czegoś' - 'habere, possidere'
  • Slepy, bo na bødøce dobro ne glødal; sedese, bo u dob<rze wrzemiennem lubował>; podle drogy, bo chego iemu bilo doych, ne pam<iętał; żebrząc, bo u sie>be nics dobrego ne ymal XIV med. Kśw - br 23
  • Maria, az pelusek dobrih <w to wrzemię> ne ymala, a togodla gy ue zle hustky ogar<nęła> XIV med. Kśw - cr 32
  • Iaco Stachna ima decem marcas wana na Pechnine czansczi, Crosczine 1386 HubeZb - 59
  • Przetho szle napyssano, esze malo pywa we dzbanye imyano XV p. pr. JA XIV (8.1) - 506
  • Y wiszedl gest Abram s tey wloszczy, yakosz gemu bil Bog przikazal... y poyøl gest sobye Saray swoyø zonø y swego synowcza Lota, y wszitko sbosze, czsosz sø gymyely (universamque substantiam quam possederant)..., y wiszly sø, abi szly do Kanaan zemye 1455 BZ (1) - Gen 12, 5
  • Y odpowye Abram: Gospodzynye, ktorø bich wydzal myeczy, yszebich yø gymyal w swey moczi (Domine Deus, unde scire possum quod possessurus sim eam)? 1455 BZ (1) - Gen 15, 8
02. 'uważać, że osoba lub rzecz, o której mowa, odznacza się daną cechą, oceniać jako'
  • Gora zsadla, gora tlusta; czemu podesrzani ymacze gori zsadle (ut quid suspicamini montes coagulatos)? ca 1400 Fl - 67, 16
  • Milowali sø gi (sc. oćcowie nasi Boga) w usczech swogich, a *iozikem swim selgali sø iemu. Sercze zaprawdø gich ne bilo proste s nim ani werny ymany sø w *obrzodze iego (nec fideles habiti sunt in testamento eius) ca 1400 Fl - 77, 41
  • Te... pater... rogamus ac petimus, uti accepta habeas, et benedicas hec dona czyebye... oczcze... modlimi szye y prosymi, aby prziem<ne> ymal y przeszegnal ti dari 1424 Msza III - 2ra
03. z dopełnieniem bliższym w postaci rzeczownika wyrażającego osobę w relacjach rodzinnych lub społecznych potwierdza istnienie związku (np. pokrewieństwa, powinowactwa, przyjaźni, zależności prawnej) z daną osobą
  • Napelneny pyrzwey za chlebmy sø se posadzely, a laczny nakarmeny. Alysz yalowa narodzyla wele gych, a yasz wele ymala gest synow, roznemogla sø (donec sterilis peperit plurimos, et quae multos habebat filios, infirmata est) ca 1400 Fl - Ann 8
  • Doro yesch occza gymyala, Theodora *matko twa, odyød geszty czelestna Dorotha krczena ca 1420 Dorota
  • Richlo przydze k nyemu (sc. Abramowi) slowo bosze rzekøcz: Nye bødzecz ten to twim dzedzycem, ale genze winydze s twich *lyodzwy, tego bødzesz gymyecz dzedzycem (sed qui egredietur de utero tuo, ipsum habebis haeredem) 1455 BZ (1) - Gen 15, 4
  • Bo rzekl gest (sc. Laban Jakobowi): Gdisz czso sø vrodzy pstrego, to bødz za twø slusbø, a wszytky sze owce zkoczyly a pstre yagnyøta gymyaly (pariebant omnes oves varios foetus), a on lepak rzece: Byale sobye weszmyesz <za służbę>, tedi lepak wszitky owce gymyali byale yagnyøta (omnes greges alba pepererunt) 1455 BZ (1) - Gen 31, 8
04. z dopełnieniem bliższym w postaci rzeczownika nazywającego osobę posiadającą autorytet, sprawującą władzę potwierdza istnienie relacji podporządkowania
  • Ne yemeg Boga ginnego XV p. pr. Dek V (1)
  • Ne mey Boga gynego, yedno ymey t<w>orcza swego 1440 Dek V (4)
  • Wstawyami, abi geden w krakowskey, a drvgy w sząndomirskey zemyach sandzee naszy ymyany (quod unus in Cracoviensi et alter in Sando- miriensi terris iudices nostri habeantur) 1449 Sul (1.1) - 24
05. z dopełnieniem (bliższym, wyjątkowo dalszym) w postaci rzeczownika albo zestawienia wyrażającego rezultat czynności prawnej potwierdza istnienie określonej zależności prawnej (umowy, zobowiązania, uprawnienia) - 'rem cum aliquo habere, ius, pactum habere'
  • Yacom ya ymal s Potrkem liczbø, aze ne mal na mø o sszethm cop zalowacz 1410 KsMaz I - nr 1458
  • Iako ya thakan ymal vmowan s Falkem, kedy bych yemu szytho spasl albo lankan, tedi myal bracz othe mye szytho za szitho a trawan za trawan 1427 ZapWarsz - nr 275
  • Gdysz w pomscze wyn rownoscz ymyana ma bicz obyknyono gest, abi layancz alybo naganyancz szkazanie <sędziego>, za lvpyeze kvnye..., trzy grzywni themv przepaatl, acz skazanye swoye doswyathczy bicz sprawyedlywe 1449 Sul (1.1) - 18
  • Yano prawo y moneta we wszeem krolewstwye ymyano maa bicz, bi nyebylo yako dzyw 1449 Sul (1.1) - 19
  • Ysze obyczay gest w sządze polskem, ysz sząndza... pyrwey nye chcze any ma swego bronycz skazanya, alysz pirwey przes stroną otheszwalą trzy grzywny alybo kvnye lvpyesze... gemv bądą dany, aby rownoscz w wynach ymyana, tesz ten tho sząndza, bądzely przemozon przes stroną... przeszyeyn skazaną, zaszą gey lvpyeze alybo trzy grzywny wsząthe s wyną pyancznadzescza... sze sromem wroczycz yma 1449 Sul (1.1) - 55
  • O monecze geney a o them, aby geno prawo we wszem krolewstwye ymyano 1449 Sul (1.1) - 56
  • Tesz gdi geden kszącz, geno prawo y gena monetha we wszem krolewstwye ma bycz ymyana (una etiam moneta in toto regno haberi debet) 1449 Sul (1.1) - 56
06. z dopełnieniem (bliższym, wyjątkowo dalszym) w postaci rzeczownika albo zestawienia wyrażającego jakąś właściwość 'odznaczać się daną właściwością, być jakimś' - 'esse aliquem, esse i aliqua natura, animo, virtute'
  • Prawa pomocz moia od Boga, iensze zbawone czini ymaiøcze prawa sercza (qui salvos facit rectos corde) ca 1400 Fl - 7, 11
  • Slusa nam chod<zi>c […] zalosc imagøc XV in. GlVintr - 223
  • Ho slodzeystwo obwynyonego do roka thylko pozwacz bandze mocz ymaal (evocandi habeat facultatem) then, gen gemv wyną daal 1449 Sul (1.1) - 11
  • Thegodla my wykladamy... dla... spokoynego d[r]zyrzenya przes trzy latha ymyanego y przes trzy myeszącze, przerzeczone *nyestanye wyekvystą thwardoscz ymyecz (praedictam venditionem perpetuam habere firmitatem) 1449 Sul (1.1) - 37
  • Szkazvgemy, abi... szwyadeczstwa thich tho przes sząndzą prziyąthi bili, a gich swyadeczstwo abo swyadeczstwa mocz pelną ymyala 1449 Sul (1.1) - 35
  • Thim vstawyenym wyekvystą mocz ymayączym wykładami (hoc statuto perpetuo declaramus) 1449 Sul (1.1) - 62
07. z dopełnieniem (bliższym, wyjątkowo dalszym) w postaci rzeczownika albo zestawienia wyrażającego jakąś czynność (lub jej rezultat) 'wykonywać daną czynność' - 'actu quovis fungi, agere'
  • Y mouy piruey sedøcim: Vstan!, giz sø k dobrehm<u> oblenaiø ctuorodla: iz na bødøce dobro ne glødaiø, iz vremennem (leg. w wrzemiennem) dobre lubuiø, iz chego gim doych, ne pamøtaiø, iz o sobe nyiedne pece ne ymaiø XIV med. Kśw - br 18
  • Iacom swemv sinowy ne kazal iechacz ani s mim wedzenim ne brano Wancowich kmeczi, ani gych wzithka imam 1386 HubeZb - 60
  • Wzdawayce obetnice prawdy y ymeycze nadzeiø w Bodze (sacrificate sacrificium iustitiae, et sperate in Domino) ca 1400 Fl - 4, 6
  • Gospodne, Bosze moy, w tobe iesm ymal nadzeiø (Domine Deus meus, in te speravi), zbawona me vczin ode wszech, czso me nenasrzø ca 1400 Fl - 7, 1
  • Ale ia wmiloserdzu twoiem ymal iesm nadzeiø (ego autem in misericordia tua speravi) ca 1400 Fl - 12, 5
  • Bog moy [y] pomocznyk moy y nadzeiø bødø ymecz v nem (Deus meus adiutor meus, et sperabo in eum) ca 1400 Fl - 17, 2
  • Ale ia iaco gluchi ne sliszal iesm a iaco nemi ne otwarzaiø vst swich. I vczinil iesm se iaco czlowek nesliszøczi y neymaiøczi w swich vsczech karaan (non habens in ore suo redargutiones), bo w czø, Gospodne, pwal iesm ca 1400 Fl - 37, 15
  • Bo pomnyal (sc. Gospodzin) slowo swøte swoye, yesz gimyal yest kv Abramowy, sludze swemv (quoniam memor fuit verbi sancti sui, quod habuit ad Abraham puerum suum), y wywyodl lud swoy w radosczy y wybrane swoye v wesselv ca 1400 Fl - 104, 41
  • Ne w moczy kona bødze ymecz wolø (non in fortitudine equi voluntatem habebit) any w *sczaskach møsz<o>wych lvbycz se bødze gemv. Dobrze lvbo gest Panv nad boyøcym<i> se gego y w nych, gysz pfayø na myloserdze gego ca 1400 Fl - 146, 11
  • Iste filius tuus fiat mihi dampnum pro media sexagena... a thy thego wszithek hymas 1434 TymWol - 76
  • Pyrwym obyczayem znacz bylo dzirzano, ysz przes czassow y godzyn rosdnosczi... sandzee sandi sandzily, a thakoosz wyelye gych kv sandzenyv rzeczy nye gynako przichodzili, nyszly alysz po obyedze, napelnywszi a wpywszi sza, a sz tego sand mnyey waszooon... a kv prawdzye mali, alybo radszey nygeden baczenya zrok ymyaan (nullus respectus habetur) 1449 Sul (1.1) - 24
  • My chącz, abi w thakych rzeczach pewny konyecz ymyan (unde nos volentes, quod in huiusmodi litibus certus finis habeatur), vstawyamy, abi gdze bracza... szą oth szyebye w gymyenyv oczczisnem roszdzeleny, przygodzy-li szą genemv s nych w dzedzinney rzeczi przecywko sobye skazanye sądowe wszącz, drvgąmv (pro drvgemv) s nych potem owszeyky zapewną (pro zapowyedzaną) bącz mocz poczwirdzanya alybo naganyenya thake skazanye 1449 Sul (1.1) - 38
  • W thobyeszm, Goszpodnye, ymal nadzeyø 1451 MacDod (10)
  • Y *ktheriszczye vszythek ymyeli w thasylsy (pro thi czassy ?) sz nich, sz ychsze nynye samnycze (pro sromacze ?) sza (quem ergo fructum habebatis tunc, in quibus nunc erubescitis? Rom 6, 21) XV p. post. AKH VI (2.2) - 445
  • Prorok... pogany napomyna,... abychø nye pwaly w lyud a bychø w Bodze wszystkę nadzyeyę ymyely ca 1500 Puł - 145 arg.
  • Nye bądzyeczyely vy ymyecz pokuty (nisi poenitentiam habueritis Luc 13, 3), vsyszzy (pro vsysczy) pogynyeczye yako [o] onych osmnasczye mązow, na ktore szye vyeza obalyla w *Sylea y zabyla ye XVI in. Rozm - 373
08. z dopełnieniem (bliższym, wyjątkowo dalszym) w postaci rzeczownika albo zestawienia wyrażającego jakąś czynność lub jej rezultat 'uczestniczyć w czymś, doświadczać czegoś'
  • Sdrowa, Matko mylossczy pelna…, gdyss nam bandze syczy, day spowyedz ymyeczy, Bosse czalo y crew przyyaczy, a w dobrem wyecze <byci> 1409 ŚlPolW (12.1) - 3rb
09. z dopełnieniem (bliższym, wyjątkowo dalszym) w postaci rzeczownika albo zestawienia wyrażającego jakąś czynność (lub jej rezultat) 'podlegać danej czynności, doznawać' - 'affici, pati'
  • lakosmy przi tem ne bili, by Tomek røczil paney Anne o cztirdzesczy grziwen y o pøcz, eszby o tho skodi ne mala ymecz 1400 HubeZb - 78
  • A vschakosch vyedzczye to, yze od tego czaszv vzryczye syna czlovyeczego szyedzączego na pravyczy v Boga Oycza vschechmogączego ymayącz mocz y chvalą, y opravą vschego szvyatha XVI in. Rozm - 718
  • A temv snadz pochvat ymyely (sc. Żydzi) z ooney chvaly dzyeczynney, ktorą y chvalyly v Kvyethna Nądzyelyą XVI in. Rozm - 778
10. z bezokolicznikiem wyraża, że czynność nazwana następującym czasownikiem jest spodziewana lub planowana 'przewidywać, zamierzać' - 'intendere'
  • Zwastowano bødze Gospodnu pocolene ymaiøcze przydz (annuntiabitur Domino generatio ventura) y zwastowacz bødøø nebossa sprawedlnoscz iego ludu ca 1400 Fl - 21, 34
  • Perfecturus *ymayocz doskonacz ca 1428 PF I (5.4) - 485
11. z bezokolicznikiem wyraża, że czynność nazwana następującym czasownikiem jest wymagana, niezbędna 'musieć, mieć obowiązek' - 'debere, cogi, obstringi'
  • Iaco iest Ninotha sza mø ymal szaplaczicz gednanye 1421 ZapWarsz - nr 17
  • Nos autem sancta mater ecclesia in officio hodierne misse... amonet, pueros suos, in quo debent gloriari, in quo debent spiritualiter gaudere et exultare my crzessczyany ymamy szą musszymy, welbycz, wesszelycz, radowacz 1448 GlKazB IV (4.1) - 74
  • Tegodlya ymales (sc. poruczyć, oportuit ergo te committere pecuniam meam nummulariis Mat 25, 27) XV med. R XXXIII (1) - 122
  • Czy przeklączy byskupovye y duchovny ymyelyby szye zycz ('zejść') na takye svyato gadacz, kako by okraszyly kosczyol yakoby ten dzyen z vyelyką czczyą obeschly vyelykonoczny XVI in. Rozm - 712
12. z bezokolicznikiem wyraża, że czynność nazwana następującym czasownikiem jest dozwolona 'móc' - 'posse'
  • O zydzye, yen dolyczal szą blogoslavyona dzyevyczą, yschby ymyala ostacz w czystoczye XVI in. Rozm - 28
Połączenia wyrazowe
imieć dosyć
1. 'doznać zaspokojenia, być zaspokojonym'
  • Wstawyami, abi... woyewoda krakowski w yanem, a sandomirski woyewoda thesz w yaneem sandzy doszycz ymyely (quod... palatinus Sandomiriensis uno, et palatinus Cracoviensis etiam uno suis indicibus contententur) 1449 Sul (1.1) - 24
mieć kogoś (coś) za kogoś (coś)
2. uważać, że dana osoba lub rzecz jest taka, że można ją trafnie opisać następującym przymiotnikiem lub rzeczownikiem
  • Otczsowe naszy... za nyczse gymyely sø szemø szødnø (pro nihilo habuerunt terram desiderabilem) ca 1400 Fl - 105, 24
  • Y staal Fynees y vkogil, y przestalo trzøsenyee. Ygymyano (leg. i imano) yemv yest za prawotø (et reputatum est ei in iustitiam) z pokolenyaa w po<ko>lenyee asz na wyeki ca 1400 Fl - 105, 31
  • Gospodne, czosz gest czlowek, yszes zyawyl sø gemv albo syn czloweczy, ysz gy za neczso ymasz (Domine, quid est homo, quia innotuisti ei, aut filius hominis, quia reputas eum)? ca 1400 Fl - 143, 4
  • Acz kthore wszi alybo dzedzyny szą k sobye sbyegayą dzelyenym... rzeki... thako, ysz kaszda dzedzyna zwoy brzeeg yma oney rzeki (suam ripam teneat), acz... obroczy swe szczee... przes gynsze myesczcza nye obrocenym lvczskym, alye moczą wlostną, thedi pirzwe lozisko... za prawe granice maa bicz ymyano (pro veris limitibus est reputandus)... Alye yn[i]ako mowymi, bąndzeli plynyenye rzeki oth wlostnego byegv przes oprawyenye czlowyeczee odwroczono, bo (pro to) thedi wyącz byeeg rzeeki za granicze zawzdi ma ymyaan bycz (tunc etenim decursus fluminis pro terminis semper est habendus) 1449 Sul (1.1) - 21
  • Acz kthore wszi alybo dzedzyny szą k sobye sbyegayą dzelyenym... rzeki... thako, ysz kaszda dzedzyna zwoy brzeeg yma oney rzeki (suam ripam teneat), acz... obroczy swe szczee... przes gynsze myesczcza nye obrocenym lvczskym, alye moczą wlostną, thedi pirzwe lozisko... za prawe granice maa bicz ymyano (pro veris limitibus est reputandus)... Alye yn[i]ako mowymi, bąndzeli plynyenye rzeki oth wlostnego byegv przes oprawyenye czlowyeczee odwroczono, bo (pro to) thedi wyącz byeeg rzeeki za granicze zawzdi ma ymyaan bycz (tunc etenim decursus fluminis pro terminis semper est habendus) 1449 Sul (1.1) - 21
  • Skazalyzmi, aby thedysz przerzeczeny pozwany kthoregolye staadla bandąącz alybo cziczy, za przekonanee byly ymyaany 1449 Sul (1.1) - 28
imieć rzecz
3. 'załatwiać sprawę sądową'
  • Ian y Ięndrzey braczą rodzeny... vstavily... procuratora..., *poleczayocz themv gistemv szwemv procuratorowy... *wszelkno mocz we wszytkych szwych rzeczach, kthore *ymayo albo bondø ymecz przeth kalysdym sszøndzø (exhibuerit demandantes omnibus suis causis quas habet ac habiturus coram quocunque iudice) ca 1428 PF I (5.2)
imieć w sobie
4. 'zawierać, składać się z czegoś'
  • Poczynayø sye trzeczye ksyøgy ymayøcze w sobye ctyrzytrzydzyessczy rozdzyelyenya podlvg rozdzyelyenya swych czøsczy XV med. MPKJ V (2) - 2ra
Formy wyrazu w funkcji innych części mowy
nieimający (rzeczownik)
'ubogi'
  • Prze nødzø neymaiøcich y prze lkane vbogich nyne wstanø, molwi Gospodzin (propter miseriam inopum, et gemitum pauperum, nunc exsurgam, dicit Dominus) ca 1400 Fl - 11, 5
  • Gospodne, kto rowennyk tobe, wytargaiøcz potrzebuiøczego z røku mocznich iego neymaiøczego y vbogego od chwataiøczich gy (egenum et pauperem a diripientibus eum) ca 1400 Fl - 34, 12
  • Bosze, sød twoy crolowi day a sprawedlnoscz twoiø sinowi crolewskemu sødzy<ć> lud twoy w sprawedlnosci a vboge twoie w sødze... Odpusci vbogemu y neymaiøczemu (parcet pauperi et inopi) a dusze vbogich zbawoni vczini ca 1400 Fl - 71, 13

Zapożyczenie

–

Uwagi

Hasło Sstp Imieć rozdzielone na Imieć oraz Imieć się.

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp III 16b
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 3643, blsp.ijppan.pl, [dostęp: 21-10-2025 r.]
oprac. MK
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny