Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny IJP PAN

Fleksja

rzeczownik

Widok zaawansowany

rodzaj: męski

przypadek	liczba
przypadek	pojedyncza	podwójna	mnoga
mianownik	chleb	-	chlebowie chleby
dopełniacz	chleba	-	chlebow
celownik	-	-	chlebom
biernik	chleb	-	chleby
narzędnik	chlebem	-	chlebmi chleby
miejscownik	chlebie	-	chlebiech
wołacz	chlebie	-	-

liczba pojedyncza
przypadek	forma	poświadczenie
mianownik	chleb-ø	ca 1400 Fl - 103, 17
dopełniacz	chleb-a	ca 1400 Fl - 13, 8
celownik	-	-
biernik	chleb-ø	ca 1400 Fl - 101, 10
narzędnik	chleb-em	ca 1400 Fl - 79, 6
miejscownik	chlebi-e (b:b')	1455 BZ (1) - Ex 34, 25
wołacz	chlebi-e (b:b')	XVI in. Naw - 50v
liczba podwójna
przypadek	forma	poświadczenie
mianownik	-	-
dopełniacz	-	-
celownik	-	-
biernik	-	-
narzędnik	-	-
miejscownik	-	-
wołacz	-	-
liczba mnoga
przypadek	forma	poświadczenie
mianownik	chleb-y	1455 BZ (1) - Num 4, 7
chleb-owie	ca 1400 Fl - 41, 3
dopełniacz	chleb-ow	ca 1400 Fl - 131, 16
celownik	chleb-om	1455 BZ (1) - Neh 10, 33
biernik	chleb-y	ca 1400 Fl - 40, 10
narzędnik	chleb-mi	ca 1400 Fl - Ann 7
chleb-y	1455 BZ (1) - I Par 9, 29
miejscownik	chlebi-ech (b:b')	1471 MamKal - 176
wołacz	-	-

Semantyka

Definicje

por. Sstp

In panibus w chlebyech (Eclus 41, 24) 1471 MamKal - 176
Napelneny pyrzwey za chlebmy sø se posadzely, a laczny nakarmeny (repleti prius pro panibus se locaverunt, et famelici saturati sunt) ca 1400 Fl - Ann 7
Ktorim poleczoni bili ssødi swyøte, wlodnøly nad chlebi a nad wynem (qui credita habebant utensilia sanctuarii, praeerant similae et vino) 1455 BZ (1) - I Par 9, 29
Bowem czlowek..., iensze iadl chleby moie (qui edebat panes meos), vweliczil na mø zdradø ca 1400 Fl - 40, 10
Abi z nas kaszdi dal trzecyznø szelyøgow... ku chlebom obyetnim (ad panes propositionis) 1455 BZ (1) - Neh 10, 33
Vboghe gego naszyczø chlebow (pauperes eius saturabo panibus) ca 1400 Fl - 131, 16
Stol... obietny owinø modrim plasczem... Chlebi zawszdi na nyem bødø (panes semper in ea erunt) 1455 BZ (1) - Num 4, 7
Bili mi sø zlzi moie chlebowe (fuerunt mihi lacrimae meae panes) we dne y w noczi ca 1400 Fl - 41, 3
Nye bødzesz offyerowacz na kwassonem chlebye krwye offyery mey (non immolabis super fermento sanguinem hostiae meae) 1455 BZ (1) - Ex 34, 25
Karmicz bødzesz nas chlebem zlez (cibabis nos pane lacrimarum) ca 1400 Fl - 79, 6
Ya czyebye, chlyebye zywy, nyebyeszky... baranku,... przyyala XVI in. Naw - 50v
Popyol iaco chleb iadl iesm (cinerem tamquam panem manducabam), a pyczye moie se placzem smeszal iesm ca 1400 Fl - 101, 10
Pelen grob manny bose, tocz gest chleba nebeskego ca 1409 Gn - 181v
Wszitcy, czso stroiø lichotø, gisz to szrø lud moy iaco karmø chleba (qui devorant plebem meam sicut escam panis) ca 1400 Fl - 13, 8
Chleeb serczse czlowyeczye sczwyrdzy albo possyly (panis cor hominis confirmet) ca 1400 Fl - 103, 17

1. 'pieczywo z mąki i wody (zazwyczaj na zakwasie lub na drożdżach); też: bochenek takiego pieczywa' - 'panis'

Turestia ogorzali chlep XV p. post. WokPet II - 10
Muscidus panis splesznyaly chleb ca 1500 WokLub - 86r
Pinsere id est pistare panem facere backen chleb pyecz ca 1500 WokLub - 101r

Połączenia wyrazowe

nagnieciony chleb
2. 'rodzaj ciasta'

Artocopus est panis pistus in oleo ein krapff paczek vel nągnyeczyony chleb vel ornaph vel begel ca 1500 WokLub - 14r

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp I 233b

PDF

Chleb

w opracowaniu