Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny IJP PAN

Fleksja

liczebnik

Widok zaawansowany

liczba pojedyncza
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	drugi	druga	drugie
dopełniacz	drugiego	drugie drugiej	drugiego
celownik	drugiemu	drudze drugiej	drugiemu
biernik	drugi drugiego	drugą	drudze
narzędnik	drugiem	drugą	-
miejscownik	drugiem	drugiej	drugiem
wołacz	-	-	-

liczba podwójna
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	druga	-	-
dopełniacz	-	-	-
celownik	-	-	-
biernik	druga drugu	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

liczba mnoga
przypadek	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
mianownik	drudzy drugie	drugie	-
dopełniacz	-	drugich	drugich
celownik	-	-	-
biernik	drugie	-	-
narzędnik	-	-	-
miejscownik	-	-	-
wołacz	-	-	-

	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	drug-i	ca 1400 Fl - I Prol 15	drug-a	1403 JA VI (1) - 209	drugi-e	ca 1400 Fl - 77, 7
dopełniacz	drugi-ego	ca 1450 Błaż - 1b	drugi-ej	1449 Sul (1.1) - 3	drugi-ego	ca 1428 PF I (5.2) - 482
-	-	drugi-e	XVI in. Rozm - 775	-	-
celownik	drugi-emu	1426 KodMazL - 171	drugi-ej	1449 Sul (1.1) - 55	drugi-emu	XVI in. Rozm - 205
-	-	drudz-e (g:dz)	ca 1409 Gn - 4r	-	-
biernik	drug-i	1399 Pozn - nr 399	drug-ą	1449 Sul (1.1) - 50	drudz-e (g:dz)	ca 1409 Gn - 173v
drugi-ego	XVI in. Rozm - 280	-	-	-	-
narzędnik	drugi-em	1476 SKJ III (3.1) - 333	drug-ą	1455 BZ (1) - Jos 8, 5	-	-
miejscownik	drugi-em	1455 BZ (1) - Gen 17, 21	drugi-ej	1450 Sul (1.2) - 113	drugi-em	ca 1400 Fl - 77, 4
wołacz	-	-	-	-	-	-

	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	drug-a	XVI in. Rozm - 485	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	-	-	-	-
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	drug-a	XVI in. Rozm - 270	-	-	-	-
drug-u	1449 Sul (1.1) - 71	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
przypadek	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie	forma	poświadczenie
mianownik	drudz-y (g:dz)	XV med. R XXII (2) - 221r	drugi-e	1456-1470 Dział - 34r	-	-
drugi-e	1493 PF IV (3) - 664	-	-	-	-
dopełniacz	-	-	drug-ich	ca 1500 WokLub - 43r	drug-ich	1455 BZ (1) - Gen 29, 30
celownik	-	-	-	-	-	-
biernik	drugi-e	XV ex. Zab (29.2)	-	-	-	-
narzędnik	-	-	-	-	-	-
miejscownik	-	-	-	-	-	-
wołacz	-	-	-	-	-	-

Semantyka

Definicje

'inny, nie ten' - 'alius'

De hys supradictis s thych drvgych rzeczy ca 1500 WokLub - 43r

por. Sstp

Tedi Iacob sluzyl z<a> Rachel syedm lyat... Y pocznye poszlednyø wyocey (pro wyøcey) mylowacz nyze pyrwø y sluzil gemv drugich syedm lat (serviens apud eum septem annis aliis) 1455 BZ (1) - Gen 29, 30
Vstawyamy, aby na kaszdy tydzyen rok zaplaty byl poloszon: o pyrwy rok pewne nyedzele, o drvgy rok drugye nyedzelye 1456-1470 Dział - 34r
A ktokoly czye vdrączy, aby s nym schedl tyszyącz stayan, ydz ss nyem druga dwa tyszyącza (et quicumque te angariaverit mille passus, vade cum illo et alia duo Mat 5, 41) XVI in. Rozm - 270
Druga dva bądą na lozv yednem: yednego vezną, a drugyego ostavyą (in illa nocte erunt duo in lecto uno: unus assumetur, et alter relinquetur Luc 17, 34) XVI in. Rozm - 485
Mowicz bødø gadky od poczøtka. Kelko sliszeli... iesmi ie y oczczowe naszi powadali sø nam. Ne sø vtaiona od sinow gich w p<o>colenu drugem (in generatione altera) ca 1400 Fl - 77, 4
Acz ktori czlowyek... albo poddanyecz oboyey stroni xąnsztw w drugey stronye xanschtwa konya... naydzye (si aliquis homo... sive subditus utriusque partis ducatus in alteram partem ducatus equum... invenerit) 1450 Sul (1.2) - 113
Szlyub moy vstawy<ę> ku Ysaakowy, gegosz to Sara tobye vrodzyla tegoz czasu w roku w drugem (in anno altero) 1455 BZ (1) - Gen 17, 21
Poloscze strozø za myastem... y bødzecze wszistczi gotovi. Ale ia y gina wyelikoscz... wznidø s drvgø stronø przecziw myastv (accedemus ex adverso contra urbem) 1455 BZ (1) - Jos 8, 5
Margareta... cum Iacobo... niwa roley..., ktora lyezy ku crakowskyey drodze konczem, a drugem koncziem ku Swiaskowey roley..., obligauerunt 1476 SKJ III (3.1) - 333
Chczemy, aby za thaky gwalth... cztirzi skoczcze... krzywdą czirzpyączemv sz vyną pyąncznadzescza, a sządowy drvgą pyąncznadzescza sza vyny doszycz vczynycz byl powynyen (iudicio alia XV pro poena satisfacere teneatur) 1449 Sul (1.1) - 50
Czy movyą, yze Kristus... yavnye kazal..., alye pospolne domnymanye yest, yze... tayemn[n]ye kazal... Tegosch zyednanya naslyadvymy, drugyemv nye wloczącz (leg. uwłocząc) XVI in. Rozm - 205
By (sc. sędziowie) nye yako rosproscze swoyey czczy a przesladowacze gey przeczywko gych sampnyenyv y sprawyedlywosczy przes laską abo przes dari, czso czynyli stronye drvgey na vcząszenye (quidquam faciant partis in gravamen) 1449 Sul (1.1) - 55
Wszytky... ku dzedzinam przysluchayoncz myecz..., vszywacz... od Bozego Narodzena asz do drugego Bozego Narodzena a festo Natiuitatis Xpi ad reliquum festum Nativitatis Xpi ca 1428 PF I (5.2) - 482
Powadaiøcz chwali gospodnowi..., kelko kazal oczczom naszim ziawona vczinicz ie sinom swogim, bi poznalo pocolene druge (ut cognoscat generatio altera) ca 1400 Fl - 77, 7
Tu se doconawa prolog lacynsky, polzki y nemeczski, a poczina se drugi takisz (incipitur alter similiter) ca 1400 Fl - I Prol 15

Połączenia wyrazowe

jeden... drugi... trzeci... czwarty
por. Sstp

Na thym drzewye grzeschne zwyeschano, y<e>dny za nogy, a drugye za wargy, trzeczye za wlosy, a czwarthe za ramyona XV ex. Zab (29.2)

pirwy... drugi
por. Sstp

Troyą zalobą nan składały, alye Pylat pyrvey zalobe nye dbal,... a druge przeto nye vspomynal yemv, yze slyszal, kyedy byly pytaly o czesarską dan XVI in. Rozm - 775
Pirwa oszada mowila: wemi, a druga: ne wemy 1403 JA VI (1) - 209

drugiego dnia
por. Sstp

A gdysz w m<ia>sto przinyesyon swyøti Blaszey, teda sødza... przikazaal gy w cyemnyczø przes nocz wsa<dz>ycz, a drugego dnya kazal gy prze<d> syø przywyeescz (alia vero die iussit praeses ipsum sibi praesentari) ca 1450 Błaż - 1b

jeden... drugi
por. Sstp

Item paczyerze: yedny koralowe, a drugye burstynowe 1493 PF IV (3) - 664
Trzeczecz przyrodzene vøsz tho ma, ysze [g]gdiszcy gy szegnagø, vøczcy on gedno vcho ogonem szaslony, a drudzecz on ku szemy skloniy ca 1409 Gn - 173v
Nyyeden nye moze dwyema panoma sluzycz, bo albo bądzye yednego nyenazrecz, a drugyego mylovacz, albo yednemv bądzye sluzycz, a drugyego potąpyacz (aut enim unum odio habebit et alterum diliget, aut unum sustinebit et alterum contemnet Mat 6, 24) XVI in. Rozm - 280
Ioseph... ku ge porodzenu gestcy on byl dwe bapcze veszual..., choscy gest gedne było tho ymo (pro ymø) Gebal dzano, a drudze Salomee ca 1409 Gn - 4r
Gdysz myedzy... krolem... s yeney, a myedzy ksąndzem Bodzanthą... stroni z drvghey, nyekthore wyąnthpyenye o dzeszanczynach... bilo szą... porvszylo (inter... regem... ex una et dominum Bodzantam... parte ex altera quaedam dubitatio... fuisset... exorta) 1449 Sul (1.1) - 3

jeden drugiemu
por. Sstp

Aream... habet emensurare al. wymyerzycz... faciendo aequalitatem unus alteri al. rownie geden drugiemu 1426 KodMazL - 171

pirwy, drugi, trzeci
por. Sstp

Staszek Vocechowy dal dzen pirwi, drugi, trzeczy cu rosdzelenu tey dzedzini 1399 Pozn - nr 399

drugi... trzeci
por. Sstp

Kedyby ktho obwynyon byl, aby nye myal prawa slachethnego, then dwv starszv swego rodv po oczczv, a drvgv dwv drvgego rodv po maczerzy, a trzeczyv dwv trzeczego rodv... ma wyescz (duos seniores suae genealogiae, alios duos alterius genealogiae et tertios duos tertiae genealogiae... producat) 1449 Sul (1.1) - 71

jeden... drugi... trzeci... czwarty... piąty
por. Sstp

Eze vzrzaw Iesus gromadi, any czu knyemu gidą, geny prze sdrowye, drudzi prze nauczenye, tzzeczi prze milowanye gego, czwarczi prze pozitek, a pyączi prze dziwi a podsluchanye gego albo pofaczenye [[gego]] w slowye XV med. R XXII (2) - 221r

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

–

Sstp

Sstp II 191b

PDF

1. Drugi

w opracowaniu