Rzecz

w opracowaniu

nr hasła: 1265

Fleksja

rzeczownik
rodzaj: żeński

przypadek liczba
pojedynczapodwójnamnoga
mianownik rzecz
-rzecze
rzeczy
dopełniacz rzeczy
-rzecz
rzeczy
celownik rzeczy
-rzeczam
biernik rzecz
-rzecze
rzeczy
narzędnik rzeczą
-rzeczami
rzeczmi
miejscownik rzeczy
-rzeczach
rzeczech
wołacz ---

Semantyka

Definicje
por. Sstp
  • Yaco Grzimek wnosl w Margorzaczin dom konmy y srzebrem y ginimy rzeczmi yaco paczdzyesanth grzywen 1416 Kal - nr 521
  • Fratres, non cessamus pro wobis orantes et postulantes, ut ympleanimi agnicione voluntatis dei in omni sapiencia et intellectu spirituali, ut ambuletis digne deo per omnia wye szystch rzeczach placentes owoczuyaczy 1435 GlKazB II (4) - 55
  • Capharneum enim erat civitas maritima apta comerciis, ubi Matheus rei publice gerebat, poszpolne recze oprawal randzil, officia, nam Matheus ex nomine et ex genere de tribu, pospolstawa Levi, publicanus Szluga enim erat ex officio ca 1430 GlKazB II (3) - 25
  • W bratnich rzeczach nye corzyscy XV p. pr. Dek III (6)
  • In sermonibus myedzy rzeczmy (agnoscas verba mea et in sermonibus meis stimuleris Ecclus 12, 12) ca 1470 MamLub - 162
  • Super hoc negocio nathaka (leg. nad taką) rzeczą (si videris calumnias egenorum et violenta iudicia..., non mireris super hoc negotio Eccles 5, 7) ca 1470 MamLub - 143
  • A kako we wszech rzeczech (in omnibus exerceat) yma czynycz vrzød byzkvpy XV med. MPKJ V (2) - 2ra
  • Jszem ya nye ranczyl za Thomka przecyw Janowy..., aby mu myal wszdacz dobitek y szytem (leg. z żytem), y s gynschymi rzeczami 1415 KsMaz I - nr 2512
  • Szostego dnya offyervycze czelczow osm... y offyari svche y paløcze rzecze (sacrificiaque et libamina) 1455 BZ (1) - Num 29, 30
  • Gdzysz wszystki wstawyenya y statuta wkladayą rzeczaam a dzeyaam przydączym, nye przemynąlym (imponuntur rebus et negotiis futuris et non praeteritis), chceemi, abi nasza wstawyenya wszystka nynye w wyeczv wyelkeem w Wyslycy vczynyona, nye patrzyli przemynąlich, alye thylko nynyeyszich a przydanczych rzeczi 1449 Sul (1.1) - 20
  • Czszo Janoui rzeczi pokradzoni, temu [...] trzi lata minąla 1394 Kościan - nr 64
  • Cszo Potrasz pobral rzeczi memu <mężu>, tich bilo sza cztirzi grziwni 1387 Pozn - nr 29
  • Jako Boguchwal ne pobral Dobeslaue ye rzeczy w yge (leg. je) domu 1388 Pozn - nr 229
  • Isz Mycolay dal dwa srzebcza Sczepanoui a on mal gego rzecz oprauacz 1393 Pozn - nr 138
  • Czso zalowal Mala na Szegotø, tey rzeczi sø minøla trzi lata 1391 Pozn - nr 256
  • <Ja>co Micolay ne pusczil Paula tey rzeczi prosno, kedi szoltistwo przedal 1393 Pozn - nr 167
  • Tec to crol y croleuich nebesky v troiakey recy znamenitey ine usitky crole zmyia XIV med. Kśw - cv 27
  • Troiaka rech crola m<ocniejszego po>cazuie: vstauichne uicøzstuo, mochne <włodyc>stuo, velike bogathstuo XIV med. Kśw - dr 6
1. 'to co się mówi, mowa, mówienie, język, to co zostało powiedziane, też (ustne) polecenie, rozkaz lub (ustne) przyrzeczenie' - 'quod dicitur, sermo, lingua, quod dictum est, etiam mandatum, iussum, promissum (ore datum)'2. 'powód, przyczyna' - 'causa'
Połączenia wyrazowe
dziedzinna rzecz
‘sprawa sądowa dotycząca dóbr ziemskich’
  • Alye dzedzinnich rzecz (hereditarias quaestiones) sandzicz nye bandze mocz na dworze, alyssch przed oblycznosczą krolową 1449 Sul (1.1) - 8
chąsiebną rzeczą
‘po złodziejsku’
  • Jaco Olszam ne pocradl *Swenthoslaouy za dwe grziwne chanszebnø rzeczø 1388 Pozn - nr 43

Zapożyczenie

Uwagi

Bibliografia

Odsyłacze

Sstp

Sstp VIII 83a
PDF

Errata

-