Świecki, Świecski, Świetski

w opracowaniu

nr hasła: 11787

Fleksja

przymiotnik
Widok zaawansowany
stopień: równy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik świecki
świecka
świeckie
dopełniacz świeckiego
świecskiego
świeckie
świeckiej
świecskiej
świecskiego
celownik świeckiemu
-świeckiemu
biernik świecskiego
świetski
świecką
świeckie
świecskie
narzędnik świeckim
świetskim
świecską
-
miejscownik -świeckiej
-
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi osobowy
mianownik świeccy
świecki
świecszczy
świetszczy
świeckie
-świeccy
świetszczy
dopełniacz świeckich
świecskich
świeckich
świecskich
--
celownik świecskim
świeckim
świeckim
świeckim
biernik świeckie
świecskie
świeckie
--
narzędnik świeckimi
---
miejscownik -świeckich
--
wołacz -świeckie
--
stopień: wyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi osobowy
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----
stopień: najwyższy

przypadek liczba pojedyncza
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba podwójna
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijaki
mianownik ---
dopełniacz ---
celownik ---
biernik ---
narzędnik ---
miejscownik ---
wołacz ---
przypadek liczba mnoga
rodzaj męskirodzaj żeńskirodzaj nijakirodzaj przymnogi osobowy
mianownik ----
dopełniacz ----
celownik ----
biernik ----
narzędnik ----
miejscownik ----
wołacz ----

Semantyka

Definicje
por. Sstp
  • PRÓBA do usunięcia swyetszsczy 1455 BZ (1) - Gen 1, 5
  • Despice mundana, vszgarcz szwyeczke rzeczy, que sunt gaudia vana XV p. post. PF III (2) - 290
  • Et nolite conformari huic seculo, gl. id est mundanis hominibus a nye chczyeycze sze przyrounacz sweczkym lvdzom (Rom 12, 2) XV med. SKJ I (1.1) - 56
  • Przistamp kv prawom sweczskym krolya Kazymyrowym myedzi layki albo orzeczi layczskye wstawyonym 1449 Sul (1.1) - 5
  • Wstawyami, abi pospolycze wszystcy szolthissy thako dvchownich yako y szwyeczskych persoon (saecularium personarum) podlug gych dostatkv na kazda woyna sz namy szly 1449 Sul (1.1) - 23
  • Solthyszowye thako dvchownych, iako swyeczkych perszon (saecularium personarum) na woyna gicz powinni 1449 Sul (1.1) - 7
  • Iusz wy, wszythky szwyeczkye panny, byersczye przyklad szwyathey (leg. z świętej) Anny 1482-1483 MW - 62v
  • Ustawyamy, aby kaszdi szoltys tako dvchownych, yako swieczskych panow (saecularium personarum) podlug swey moczi kaszdy s namy na woyna poczagnal 1456-1470 Dział - 269v
  • Slowa Ambrozzego... kako przes opyekadlnyky panowye swyetszsczy y kosczyelny, a przes welny pycha, a przes przystan weszczye prawdy wyobrazzony sø XV med. MPKJ V (2) - 2rb
  • Fszythczy ludze na tem tho swecze, tako dobrze svethsczy gako duchofniy, chøcz (leg. chcąć) ony tego, abicz gim ludze czescz y chualø czynily ca 1409 Gn - 11r
  • Eze ludze... czassow naposlednyeyschich... myeli bicz silno falą swyeczską vyączy a czescz tego swyata mylowacz XV med. R XXII (2) - 226v
  • Seculare schvyeczskye (habuit... et prius sc. testamentum vetus, ... et sanctum saeculare, Hebr 9, 1) 1471 MamKal - 294
  • Nanque dum mundanis cardinibus, gl. honoribus sueczkim cz<ci>am, nos iudicamus indignos, sempiternis celestibus reddit humilitas mox nos dignos 1436 R XXIII (2) - 277
  • Vitam activam ziwoth robothuianczy, swietsky (beata Martha habuit vitam activam, sed beata Magdalena elegit vitam contemplativam) 1444 R XXIII (13) - 309
  • Czerkew o vwlokoch albo o zlych duchoch molwy, abychom przeczywo zlemu szwyeczkemu ku Bogu wzdychaly ca 1500 Puł - 138 arg.
  • Yakoz to pyssche svyaty Yan: Przedthym gdzyez y (leg. ji) chczyely vchovacz y vczynycz krolyem, a on (sc. Jezus) przed nymy vczyekl, nye ządayącz czczy ssvyeczkyey XVI in. Rozm - 778
  • In habitu glorie seculorum szweczkego byegu XV med. R XXV (1.4) - 158
  • Ten, ktory szyal myedzy czyrnyem, to yest ktory slucha slova bozego, a mysly yne (pro ino) o szvyeczkych rzeczach, szdrada, bogacztwa zastąpyv v nym slovo boze, yze bądzye przesz ovocza XVI in. Rozm - 338
  • Owo baranek bozy, yen vezmye grzechy tego svyata, czvsz przyschedl, aby vzyąl grzechy svyeczkye (ut tollat peccata mundi) XVI in. Rozm - 200
  • Krolevstvo zyemskye albo svyeczkye okraschano yma mocz czusz slug zyemskych XVI in. Rozm - 780
  • Pokazał yemv (sc. dyjabeł Jesusowi) v<s>chytka krolewst<w>a tego svyata a vylozywschy yemv wschytką [krolewstwa] slava svyeczka (gloriam mundi) y rzekl XVI in. Rozm - 197
  • Nycz ny opvsczayącz svyeczkye kraszy y vyelyebnosczy, ktora<s>ch by byla przy pogrzebyech krolyewskych (nihil regii ornatus in funeris pompa praetermittens) XVI in. Rozm - 111
  • Qui... disponebat eum (sc. beatum Adalbertum) applicari milicie seculari przyprawyal ku swyeczkyemu dworu XV med. R XXIV (2.8) - 360
  • Quamobrem... ex magna caritate, qua Xpm amauerunt, substantiam, gymene sweczke, et parentes reliquerunt XV med. R XXIV (2.8) - 359
  • Terrena swyeczka (non est enim ista sapientia desursum descendens, sed terrena, animalis, diabolica (Jac 3, 15) XV med. R XXIV (2.8) - 359
  • Naklonony sø pagorky sweczky (colles mundi Hab 3, 6) ot drog kv wecznosczy gego ca 1400 Fl - Hab 10
  • Pozrzal y rozproszyl pogany y starty sø gory sweczke (montes saeculi Hab 3, 6) ca 1400 Fl - Hab 9
  • Naklonyony sø pagorky szwyeczczy (colles mundi Hab 3, 6) od drog wyecznoszczy yego ca 1500 Puł - Hab 10
  • Nolite mirari, si odit vos mundus nye nasrza was ludze swy<e>czczy (I Jo 3, 13) XV p. post. GlDom - 71
  • In vana, swyeczkyey, gloria XV p. post. GlDom - 69
  • Bo dobremv malo placzy, acz vmrze nycz nye straczy, poszbandze szvyeczszkyey zalosczy, poydze w nyebyeszkye radosczy 1463 De morte - 275r
  • W<o>yevody y czesthnyky, wszythky szvyeczskye myloszthnyky, bancz kszaszatha albo grabye, wszythky ya pobyerza k sobye 1463 De morte - 273v
  • Okolyczny szaszyedzy albo gosczye pod kymkoly ony szyedza, bandz pod duchownymy albo szwyeczkymy (sub... saecularibus iudicibus, albo pod byszkupem albo zydzy ca 1480 OrtOssol - 50ra
  • Badzyely ktho o taka rzecz obzalowan prosztho przesz obwolanya przed szwyedszkym szadem (coram iudicio saeculari) ca 1500 OrtMac - 44r
  • Bandze<li> ktho o taka rzecz prosto ozalowan przesz wolanya... przed szwyeczkym szandem (coram iudicio saeculari) ca 1480 OrtOssol - 71va
  • Rzeczy, czo szye thycza malzenszkyey kaszny, thy maya dacz do duchownego szadv, bo na tho szwyeczky szad (iudex saecularis) szadnego prawa nye moze myecz ca 1500 OrtMac - 16v
  • Omnis clericus debet esse vacans ab humanis negociis od szwyeczkych vczy<n>kow XV p. post. PF III (2) - 290
  • Maria sswyatla rossa…, oczysscz nas od grzechu, sbaw nas ssweczskego smyechu 1409 ŚlPolW (12.1) - 3ra
Połączenia wyrazowe
świecski książę
1. 'władca tego świata, biblijne określenie szatana'świecskie morze
2. 'ziemski świat pełen brudu grzechu'
Formy wyrazu w funkcji innych części mowy
świecski (rzeczownik)
'człowiek świecki, nienależący do stanu duchownego'
  • Swyeczschczi mayacz gymyenye swa wola na pomstach schkodnycow swich a nyeprziaczol klada a maya daley wesele, a tho myenya swoge blogo XV med. R XXII (2) - 222r
  • Obye stronye... na nas spvsczyli yacoby na rozgodzcza, vfalyacza y gednacza przygyatego, dawayacz y poszyczayacz nam wszythka mocz, abysmy krom wszego sadv prawem gednym, tako dvchownym yaco swieczskym nye szkodzacz, podlvg naszey woley kv sstatkv przywiedly 1456-1470 Dział - 266r
  • Dvchownego y szvyeczszkyego, szbavya zyvotha kaszdego, a kaszdego morza, lupya, o tho nygdy nye pokvpya 1463 De morte - 274r

Zapożyczenie

–

Uwagi

–

Bibliografia

–

Odsyłacze

Sstp

Sstp IX 60b
PDF

Errata

-

Jak cytować?

BLŚP, hasło nr 11787, blsp.ijppan.pl, [dostęp: 27-05-2025 r.]
oprac. MK
Wszelkie prawa zastrzeżone 2024 © Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny